Programma 7

In de ruimtelijke ordening hebben diverse belangen en ontwikkelingen invloed op de bestaande en toekomstige leefomgeving van inwoners van onze gemeente. Wij willen mede door participatie van onze inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties ruimtelijke projecten tot ontwikkeling brengen. Op deze manier werken wij aan een groter maatschappelijk draagvlak voor ontwikkelingen van bijvoorbeeld woningbouwlocaties en bedrijfsterreinen. Daarnaast biedt het ruimtelijk beleid, dat met name is vastgelegd in de Omgevingsvisie 1.0, handvatten om tot goede belangenafweging te komen. Hierbij gaat het enerzijds om het bereiken en behouden van een veilige, gezonde en duurzame fysieke leefomgeving met omgevingskwaliteit, en anderzijds om het doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen van de fysieke leefomgeving ter vervulling van maatschappelijke behoeften.

Het ruimtelijk ordeningsbeleid is ondersteunend aan de missie van de gemeente en de Gebiedsvisie Midden-Delfland®2025 en Vitale dorpen in 2025. Met beleid en regelgeving ondersteunen we een proces waarbij ruimte zodanig wordt bestemd dat gebruikers ervan zich maximaal kunnen ontplooien. Daarnaast hebben we respect voor de medegebruiker en nemen we ieders verantwoordelijkheid voor de wet in acht (ruimte maken en ruimte delen). Ook willen we komen tot een harmonieuze, evenwichtige, duurzame en leefbare samenleving. De componenten wonen, werken, verzorgen, recreëren, verkeer, natuur en milieu moeten ieder voor zich en in gezamenlijkheid de juiste aandacht krijgen.

Wonen
Voor het in stand houden van de voorzieningen en daarmee de leefbaarheid in de dorpen in Midden-Delfland is wonen van groot belang.

Uitgaande van onze andere kerntaken, zoals het in stand houden van het landschap, zijn de mogelijkheden voor nieuwe woningbouwlocaties beperkt. Ook de dorpse uitstraling willen we behouden. Binnen de looptijd van deze meerjarenbegroting willen wij gemiddeld 75 -100 woningen per jaar realiseren.

In alle dorpen worden woningen aan de voorraad toegevoegd. In Den Hoorn worden onder andere woningen opgeleverd aan de Woudselaan. Voor centrum Den Hoorn, De Kreek fase IV en Equestrum worden de woningbouwplannen (verder) voorbereid. In Schipluiden zijn er onder andere plannen voor het toevoegen van woningen in het centrum, Keenenburg V en zuidrand Schipluiden. De planvoorbereiding en formele processen zijn opgestart. In Maasland komen er onder andere woningen bij in het centrum, aan de Maaslandse Zoom en op de Maaslandse Dam.

Omgevingswet

Op 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet in werking. Dit is een transformatie die beleidsmatig en procedureel groter is dan de transitie in het sociaal domein. Deze wet bundelt 26 verschillende wetten in één wet en richt zich op het beschermen en benutten van de fysieke leefomgeving. De hoofddoelen van deze wet sluiten aan op onze uitgangspunten voor het landschap, dorpen en buurtschappen:

1. Bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit;

2. Doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen van de fysieke leefomgeving voor de vervulling van maatschappelijke behoeften.

Op korte termijn is de implementatie gericht op de verplichte en noodzakelijke onderdelen die verbonden zijn aan deze stelselwijziging. Hiertoe is de Omgevingsvisie 1.0 vastgesteld in 2021. Het DSO (Digitaal Stelsel Omgevingswet) wordt ingevoerd per 1 januari 2024 om te kunnen voldoen aan de verplichting digitaal meldingen en vergunningen te kunnen ontvangen. De werkprocessen worden aangepast om aan de nieuwe wettelijke procedures te voldoen.

Tevens wordt gewerkt aan de voorbereiding van het Omgevingsplan. Dit plan moet uiterlijk in 2032 vastgesteld worden. In het Omgevingsplan moet alle gemeentelijke regelgeving voor de fysieke leefomgeving worden ingebracht, zoals de bestemmingsplannen en plaatselijke verordeningen. Voor het Omgevingsplan onderscheiden we vijf deelgebieden: het Bijzonder Provinciaal Landschap, de glastuinbouwgebieden en de dorpen Den Hoorn, Maasland en Schipluiden.

Cittaslow richt zich op behoud en versterking van de ruimtelijke kwaliteit van de (fysieke) leefomgeving. De Omgevingsvisie 1.0 is hierbij een belangrijk instrument. De visies Midden-Delfland®2025 en Behoud door ontwikkeling kennen eveneens een belangrijke ruimtelijke component. Deze bestaat uit bescherming via het bestemmingsplan, herontwikkeling via een grondexploitatie en aanpak van vervallen of leegstaande locaties.

Midden-Delfland werkt vanuit ruimtelijke en landschappelijke samenhang tussen het Bijzonder Provinciaal Landschap en de daarin gelegen dorpen toe naar een Omgevingsvisie waarin kwaliteit van leven voor inwoners, ondernemers en bezoekers centraal staat vanuit een integrale afweging van de maatschappelijke belangen zoals die worden uitgewerkt in de Nationale Omgevingsvisie en Provinciale Omgevingsvisie en de samen met stakeholders te ontwikkelen toekomstvisie 2050.

Concrete doelen/acties voor 2024
Invoering Omgevingswet:

• Afronden implementatie Omgevingswet en voorbereidingen treffen voor de Omgevingsvisie 2.0 en het definitieve Omgevingsplan.
• Werken met nieuwe werkprocessen, zoals kortere procedures, meer maatwerk en participatie.
• Doorontwikkelen werkprocessen binnen het DSO en zorgen voor digitale koppelingen met nationale basisregistraties en gemeentelijke informatiesystemen.
• Voorbereiden van een geo-datafundament voor de geo-gerelateerde Basisregistraties (WOZ, BOR, BGT en BAG).
  
• Plan van aanpak Omgevingsplan 2.0.
  
• Evalueren raadsbesluiten advies met instemming en (verplichte) participatie.
  
• Evalueren nieuwe gemeentelijke adviescommissie omgevingskwaliteit (GAO).
  
• Op basis van praktijkervaring de structurele uitvoeringskosten vaststellen.

Gekoppeld aan de invoering Omgevingswet is de invoering van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). De werkprocessen bouw- en woningtoezicht worden hiertoe aangepast. Kern van deze wet is dat de aanvrager een onafhankelijke kwaliteitsborger aanwijst. Deze instelling toetst aan de wettelijke bouwkundige eisen en houdt toezicht op de bouw. De gemeente mag alleen toetsen aan de overige bouwkundige en ruimtelijke thema’s, zoals omgevingsplan, welstand e.d.. Tevens beoordeelt de gemeente het borgingsplan en de risicoanalyse. Daarna heeft de gemeente feitelijk alleen nog de rol van handhaver.

Ook vervolgen we de processen voor de centrumontwikkelingen in Den Hoorn, Maasland en Schipluiden. De processen zijn gericht op een integrale ontwikkeling van:

• woningbouwplannen gericht op diverse doelgroepen (zie ook programma 7, beleidsveld Volkshuisvesting);
• faciliteren van nieuwe en bestaande ondernemingen die passen in de dorpscentra en daarmee een bijdrage leveren aan de leefbaarheid en vitaliteit in de dorpen;
• aandacht in de planontwikkeling voor een optimale verkeersafwikkeling en daarbij anticiperen op vraagstukken over toekomstige mobiliteit en mogelijke mobiliteitsbehoeften;
• verbeteren van de langzaamverkeersverbindingen voor voetgangers en fietsers in de dorpen;
• inrichting van woonwijken en dorpscentra met aandacht voor klimaatadaptatie, -mitigatie en energietransitie.

Instrumenten

• Omgevingsvisie 1.0
• Midden-Delfland®2025
• Landschapsontwikkelingsperspectief
• Structuurvisie Midden-Delfland 2025 (5 juli 2011)
• Omgevingsbeleidsplan Midden-Delfland (2017)
• Bouwverordening Midden-Delfland 2007
• Welstandsnota Midden-Delfland 2018
• Erfgoedverordening Midden-Delfland 2024 (besluitvorming moet nog plaatsvinden)
• Handleiding Beeldkwaliteit Buitengebied 2016/Beeldkwaliteitsplannen
• Handboek Erfgoed Midden-Delfland
• Verordening kwaliteit vergunningverlening, toezicht en handhaving omgevingsrecht gemeente Midden-Delfland
• Grondbeleid inclusief grondexploitaties
• Aanwijzing Bijzonder Provinciaal Landschap (inclusief visie en uitvoeringsprogramma Gebiedstafel BPL)
• Grondinstrument (onderdeel Duurzaam Boer Blijven)
  

Het doel van de Omgevingsdienst Haaglanden (ODH) is het uitvoeren van de wettelijke milieutaken. Hierbij wordt voldaan aan landelijke kwaliteitscriteria, wordt gezorgd voor specialismevorming op inhoud en wordt een bijdrage geleverd aan een constante en eenduidige taakuitvoering in de regio. Deelname aan deze gemeenschappelijke regeling is opgelegd vanuit de Wet milieubeheer.

Met de deelname aan de gemeenschappelijke regeling archeologie Midden-Delfland heeft als doel op een efficiënte en doelmatige wijze invulling te geven aan de gemeentelijke wettelijke verplichtingen op het gebied van archeologisch onderzoek en het scheppen van de mogelijkheid om vondsten uit opgravingen in een eigen depot onder te brengen. Dit is een zogenaamde ‘lichte’ gemeenschappelijke regeling tussen de gemeenten Delft en Midden-Delfland op basis waarvan de stadsarcheoloog Delft tegen vergoeding de wettelijke taken van een archeoloog in Midden-Delfland mag verrichten.

Wijziging budget 2024 ten opzichte van 2023

Lasten
Ruimtelijke ordening (€ -516.812)
De afname van de lasten op dit taakveld heeft meerdere oorzaken:

Ruimtelijke ordening
Hoofdzakelijk het gevolg van een verschuiving van werkgeverslasten (€ 29.574) en een uit 2022 naar 2023 doorgeschoven budget voor bestemmingsplannen (€ -50.000).

Bouwplannen (niet zijnde grexen) particulier initiatief
Betreft een afname aan kosten (waaronder werkgeverslasten) begroot voor verschillende anterieure overeenkomsten (€ -21.022).

Bouwplannen (niet grexen) initiatief gemeente
Een afname voornamelijk vanwege naar 2023 doorgeschoven budgetten als de Hoornbloem (€ -45.000), Centrumplan Schipluiden herinrichting (€ -88.300) en voor de Omgevingswet (€ -297.119). Vanwege in 2023 geraamde kosten voor project Euterpe Maasland (€ -254.320). Daarnaast een afname als gevolg van een verschuiving van werkgeverslasten (€ 167.708).

Baten
Ruimtelijke ordening (€ -121.450)
Bouwplannen (niet zijnde grexen) particulier initiatief
In de begroting gaan wij ervan uit dat wij voor kosten voor onze inzet op particuliere initiatieven (bouwplannen niet zijnde grexen) kostenverhaal toepassen. Wij gaan er in de begroting van uit dat wij 80% van de te maken kosten daadwerkelijk kunnen verhalen. Vanwege een daling van de kosten nemen ook de inkomsten af.

Wij streven naar een evenwichtige woningvoorraad, waarbij het accent per dorp verschilt. Dit beleidsveld heeft een sterke relatie met het sociaal domein (onder andere Wet maatschappelijke ondersteuning, statushouders, voorrangsverklaringen, langer zelfstandig wonen, sociale cohesie en veilige woonomgeving), locatieontwikkeling en ruimtelijke ordening (randvoorwaarden en planning nieuwe woningbouwlocaties).

Gewenst maatschappelijk effect
Een gedifferentieerde woningvoorraad en drie vitale dorpen, waarmee we een aantrekkelijke gezinsgemeente vormen. Een belangrijk gewenst maatschappelijk effect daarbij is voldoende aanbod van betaalbare woningen in de drie dorpen.

Kwaliteit van leven en wonen liggen in elkaars verlengde. Vanuit Cittaslow gaat het bij dit beleidsveld om een kwalitatieve inrichting van de woon- en leefomgeving. Het lokale beleid is gericht op de persoonlijke omstandigheden van inwoners en verschillende doelgroepen in de gemeente. Bij de planvorming voor woningbouw zijn duurzaamheid, veiligheid en de bijdrage aan de vitaliteit van de dorpen belangrijke beleidsonderdelen.

Met het woonbeleid beogen we behoud van vitale dorpen. We doen dit door te streven naar een evenwichtig woningaanbod en bevordering van doorstroming. Voor het in stand houden van voorzieningen en daarmee de leefbaarheid in de dorpen van Midden-Delfland is (betaalbaar) wonen van groot belang.

Concrete doelen/acties voor 2024

Samenwerking met Wonen Midden-Delfland
Wij blijven in 2024 intensief samenwerken met de woningcorporatie Wonen Midden-Delfland. Jaarlijks maken we prestatieafspraken met Wonen Midden-Delfland en de beide huurdersverenigingen.

Herziening Huisvestingsverordening
In 2023 en 2024 wordt gestart met opnieuw een herziening van de Huisvestingsverordening. De nieuwe Huisvestingswet, die naar verwachting ingaat op 1 januari 2024 heeft veel invloed op de inhoud van deze verordening. De huisvestingsverordening wordt afgestemd met de provincie en met de andere gemeenten in de regio.

Uitvoering Woningbouwprogramma
In alle drie de dorpen worden woningen aan de voorraad toegevoegd. Ons woningbouwprogramma is vastgelegd in de Regionale Realisatie Agenda (de Woondeal) en door de Provincie Zuid-Holland vastgesteld. Hierin is de realisatie van 474 woningen tot en met 2030 opgenomen. In Den Hoorn worden onder andere woningen opgeleverd aan de Woudselaan. Voor centrum Den Hoorn, De Kreek fase IV, Equestrum en de Hoornbloem worden de woningbouwplannen (verder) voorbereid. In Schipluiden zijn er onder andere plannen in voorbereiding voor het toevoegen van woningen in het centrum, Keenenburg V en de Zuidrand. In Maasland worden er woningen opgeleverd in De Houve, de Maaslandse Zoom en op de Maaslandse Dam.

Aandacht voor wonen met zorg
De verwachte toename van het aantal ouderen maakt het noodzakelijk hier passende woningen voor te ontwikkelen. Voor het realiseren van deze woningen werken we samen met zorginstellingen en Wonen Midden-Delfland.

Maximaal benutten subsidiemogelijkheden voor woningbouw
Rijk en provincie bieden subsidiemogelijkheden aan voor stimulans woningbouwprogrammering. Het gaat hier om bijdragen die een impuls moeten geven aan het versnellen van woningbouw of het bijdragen bij een tekort. Het gaat om regelingen zoals de Vliegende Brigade, de Knelpuntenpot Sociale Woningbouw en de Startbouwimpuls. We bewaken welke projecten hiervoor in aanmerking komen en zorgen voor een tijdige aanvraag.

Instrumenten
- Herziene Woonvisie (2023)
- Motie van 8 november 2022, betreft het besluit om het bestaande beleid van 30% sociaal (waarvan 15% goedkope koop en 15% sociale huur) te wijzigen in: voortaan bij nieuwbouwprojecten 30% sociale huur en als uitgangspunt bij nieuwbouwprojecten minimaal 60% sociale en betaalbare woningen (tot NHG) toe te passen (incl. sociale huur)
- Omgevingsvisie 1.0
- Visie Behoud door ontwikkeling (Vitale Dorpen 2025)
- Huisvestingsverordening Midden-Delfland 2023
- Regionale Realisatie Agenda: gemeentelijk aandeel in regionale nieuwe woningmarktafspraken
- Prestatieafspraken met Wonen Midden-Delfland
- Wet maatschappelijke ondersteuning en de voorzieningen die daarop gebaseerd zijn (wonen, zorg en welzijn)
- Bestuurlijke Tafel Wonen (de ambtelijke en bestuurlijke samenwerking in de woningmarktregio Haaglanden)
- Anti-speculatiebeleid 2017
- Beleidsnotitie Afkoop Sociale Woningbouw (gekoppeld aan Omgevingsvisie)

Wijziging budget 2024 ten opzichte van 2023

Lasten
Bouw- en woningtoezicht (€ 229.850)
De toename is hoofdzakelijk het gevolg van een verschuiving van werkgeverslasten (€ 221.490). Het restant zit in de hogere toewijzing van onder andere automatiseringskosten (€ 13.412).

De gemeente wil een regierol vervullen bij ruimtelijke ontwikkelingen.
Het grondbeleid is ondersteunend aan de beleidsvelden Midden-Delfland® 2025 en Vitale Dorpen in 2025.

Gewenst maatschappelijk effect
Het beschikbaar hebben van gronden, tegen (maatschappelijk) acceptabele kosten, voor de doeleinden van andere programma’s.

Het beleidsveld grondzaken heeft een indirecte relatie met Cittaslow. De grondexploitatie is gericht op het realiseren van voorafgaand geformuleerde doelstellingen vanuit andere beleidsvelden. Daarbij zijn de waarden van Cittaslow uitgangspunt, zoals het betrekken van inwoners, een hoogwaardige inrichting van de openbare ruimte, sociale woningbouw en duurzaam bouwen.

Het volgens planning beschikbaar hebben van gronden voor de doeleinden van andere programma’s, zoals onderwijs en welzijn. De planningen zijn onderdeel van de door het college van B&W vastgestelde projectplannen.

Concrete doelen/acties voor 2024
Het voornemen is om in 2023 de Nota Grondbeleid te actualiseren. Het huidige beleid is uit 2019. Input voor de actualisatie is deels afhankelijk van de actualisatie van de woonagenda en de Omgevingswet.

Binnen de looptijd van deze meerjarenbegroting willen wij gemiddeld 75 -100 woningen per jaar realiseren.

Instrumenten

• Nota Grondbeleid;
• Jaarlijkse herziening grondexploitaties, en bijbehorende risicoanalyse en het meerjarenprogramma grondexploitaties (ontwikkeling reserve grondexploitaties).

De deelname aan Bedrijvenschap Harnaschpolder heeft onder meer als doel de werkgelegenheid en de lokale en regionale economie een impuls te geven, een kwalitatieve invulling te geven aan het bedrijventerrein en zorg te dragen voor de beleidsmatige afstemming met de woningbouw in de Harnaschpolder. Nu de afronding van de bedrijvenlocatie nadert wordt de liquidatie van de stichting voorbereid. Deze zal in 2024 tot een afronding komen.

Wijziging budget 2024 ten opzichte van 2023

De lasten binnen het taakveld grondexploitaties zijn gebaseerd op prognose van werkzaamheden (in-en extern) ten aanzien van de grondexploitaties voor de komende jaren. Deze lasten worden budgettair neutraal verwerkt in de begroting. Het saldo tussen de lasten en baten (€ 1.352.564) betreft de (netto) opbrengst uit erfpacht.

Wijzigingen reserves 2024 ten opzichte van 2023

Baten € -787.267
Uit de algemene reserve worden in 2023 de volgende incidentele onttrekkingen gedaan:
- Herontwikkeling gebied Euterpe Maasland woningbouw € 144.320
- Doorschuifbudget omgevingswet € 57.855
- Doorschuifbudget implementatie omgevingswet € 219.114
- Doorschuifbudget achterstallig werk omgevingswet € 50.000
- Doorschuifbudget herinrichting centrum Schipluiden € 88.300
- Doorschuifbudget herontwikkeling Hoornbloem € 45.000
- Doorschuifbudget verwerken BGT mutaties RVO € 10.000
- Doorschuifbudget project Hoornbloem € 85.080
- Doorschuifbudget opvang frictiekosten invoering nieuwe taken € 44.848
- Doorschuifbudget omgevingswet uitvoeringsbudget € 42.750