Programma 2: Bestuur en veiligheid

Het hebben van een herkenbaar, toegankelijk en weerbaar democratisch bestuur, dat aanspreekbaar is op de kwaliteit van dienstverlening aan onze inwoners.

Ons doel is het hebben van een herkenbaar en toegankelijk bestuur, dat aanspreekbaar is op de kwaliteit van dienstverlening aan onze inwoners. Wij streven naar het versterken van de lokale democratie en een weerbaar en integraal bestuur dat transparant werkt, draagvlak creëert en bestand is tegen ondermijning.

Onze belofte voor de dienstverlening is dat iedereen zich begrepen, geholpen, betrokken en thuis voelt. Dat bereiken we door belangstelling te tonen, deskundig en gedreven te werken en altijd naar de bedoeling te handelen. Deze belofte is de toetssteen van de manier waarop wij ons werk doen. We behandelen iedereen passend en met respect. Transparantie en duidelijkheid zijn daarbij essentieel, zodat we een gemeente zijn die staat en gaat voor haar inwoners, ondernemers en bezoekers.

De gemeenteraad heeft bij deze doelen een belangrijke rol. Zij is de vertegenwoordiging vanuit onze samenleving. De gemeenteraad komt maandelijks in openbaarheid bij elkaar. Daar worden financiële en bestuurlijk kaderstellende onderwerpen besproken.

Inwoners en ondernemers kunnen de collegeleden aanspreken. Het college luistert naar de belangen die onder de aandacht gebracht worden vanuit de samenleving en reageert daar adequaat op. Ons doel hierbij is dat er effectieve aandacht is voor het behoud en de versterking van de identiteit van de gemeente Midden-Delfland, haar dorpen en gemeenschappen.

Kenmerkende elementen die voortvloeien uit Cittaslow zijn kwaliteit, sociale cohesie, duurzaamheid, cultuurhistorie, gastvrijheid en ondernemerschap. Deze elementen passen bij onze identiteit. Hierbij werken wij in Cittaslow Nederland vanuit de vier kernwaarden Verbinding, Identiteit, Toekomstbestendigheid en Ambitie (VITA, Italiaans voor leven) aan het versterken van de kwaliteit van leven voor onze inwoners, ondernemers en bezoekers. Het werken vanuit de kernwaarden beïnvloedt het maken van kwalitatieve keuzes binnen de andere beleidsvelden van deze programmabegroting.

De lokale samenleving vormt de identiteit van gemeenschappen. Het authentieke veenweidelandschap bepaalt de identiteit van de gemeente Midden-Delfland. Behouden en versterken van de kwaliteit van het landschap is voor ons een belangrijke taak. De identiteit van de dorpen is zeer waardevol. Onze gemeenschappen zijn Cittaslow, ook als dit niet dagelijks benoemd wordt. Doel van Cittaslow is het als bestuur en organisatie verbeteren van de kwaliteit van leven en voldoen aan de behoeften van de mensen en hun leefomgeving. Dit doen we met bewuste keuzes. In de praktijk geen projecten, maar fijnschalige maatregelen die van invloed zijn op de dagelijkse sociale en leefomgeving van onze inwoners.

Bewuste gemeenschappen houdt voor de gemeente in dat we goed afwegen welke maatschappelijke uitdaging er is en wat de daarbij doeltreffendste verbeterrichting is. Bij de oplossingsrichting wordt gekeken naar de mogelijkheden van innovatie en participatie, waarbij gestreefd wordt naar een optimaal evenwicht tussen sociale en ecologische opgaven mede vanuit een economisch-financieel perspectief. Hierbij werkt de gemeente in gezamenlijkheid vanuit de identiteit van de gemeenschappen, die is ontstaan vanuit het landschap en (cultuur)historie. Het gaat om bewustzijn waar je vandaan komt, thuis voelen en het handelen niet alleen vanuit financiën benaderen maar ook baseren op (maatschappelijke) waarden en opbrengsten. Het lidmaatschap van Cittaslow is voor de gemeente het vaandel waarbinnen deze waarden richting geven aan ons eigen handelingsperspectief.

Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken
We zijn een aansprekende en aanspreekbare gemeente voor inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties. We streven vanuit een herkenbare identiteit en continuïteit naar en een sterke positie voor onze gemeente op regionaal en ook landelijk niveau. Wij doen dit vanuit de regionale samenwerking (o.a. Landschapstafel Bijzonder Provinciaal Landschap Midden-Delfland, MRDH), Cittaslow en samenwerking met de provincie Zuid-Holland.

De relatie met inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties gaan we in samenwerking met de gemeenteraad verstevigen vanuit een vernieuwend kader voor overheids- en inwonersparticipatie. De uitwerking van de Toekomstvisie Midden-Delfland 2050 en de invoering van de Wet versterking participatie op decentraal niveau zijn daarbij kaderstellend.

Concrete doelen/acties voor 2026
Dit doen we door aanspreekbaar te zijn:

• Vroegtijdig betrekken inwoners bij projecten en beleid (inwonersparticipatie)
• Uitwerken en ervaring opdoen met inwoners- en overheidsparticipatie
• Vertegenwoordiging van de samenleving door de raad
• We zijn zichtbaar en aanspreekbaar voor de inwoners in de gemeente
• Mogelijkheid om afspraken te maken
• Uitvoering van Dienstverleningsprogramma 2025-2029 op basis van de dienstverleningsvisie

Dit doen we door duidelijk te zijn:

• We geven invulling aan onze wettelijke taken
• We werken op basis van vastgesteld beleid
• We gaan in 2026 door met de extra inzet op de dienstverlening

Specifiek inhoudelijke doelen voor de uitvoering van dit programma zijn opgenomen in de beleidsprogramma’s van deze begroting. Rode draad hierbij vanuit de bestuurlijke organisatie is de aanpak van maatschappelijke vraagstukken vanuit het belang van de inwoners in een regionale context. De komende periode is de inzet gericht op het versterken van onze regionale positie. Hierbij moet de regionale samenwerking een meerwaarde opleveren voor de aanpak van maatschappelijke doelen en lokale opgaven.

Instrumenten

• Beleidskader participatie en Participatieverordening
• Klachtenverordening
• Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (spreekrecht)
• Verordening op de commissies (spreekrecht)
• Beleidskader communicatie
• Social Media
• Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)
• Fonds Gezamenlijke Gemeentelijke Uitvoering (GGU via VNG)
• Cittaslow (VITA=Verbinding, Identiteit, Toekomstbestendigheid en Ambitie)
• Verbonden partijen (paragraaf 3.2) en informele regionale afspraken (o.a. Landschapstafel Bijzonder Provinciaal Landschap Midden-Delfland, Bestuurlijk overleg ruimte Haagse regio, Bestuurlijke Tafel Wonen en Regionale Regietafel Opvang Asielzoekers Haaglanden)

De Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) werkt met de 21 deelnemende gemeenten aan het verbeteren van de mobiliteit en het versterken van het economisch vestigingsklimaat van de regio Rotterdam Den Haag. Naast deze formele taken vervult de MRDH ook een regionale netwerkfunctie richting provincie en Rijk (o.a. betrokkenheid bij Bestuurlijk Overleg Leefomgeving (BOL) en BO MIRT, NOVEX ZR).

Wijziging budget 2026 ten opzichte van 2025

Lasten

Bestuurlijke samenwerking (€ 31.232)
Betreft een verschuiving van werkgeverslasten (€ 28.796).

Bestuursorganen (€ 81.479)
Betreft een verschuiving van werkgeverslasten (€ 195.044) samen met een lagere storting in voorziening pensioen/wachtgeld Wethouders
( € -117.432).

Burgerzaken (€ 220.585)
Betreft golfbeweging tussen drukke en minder drukke jaren veroorzaakt door de verlenging van de geldigheidsduur van reisdocumenten voor 18+ van 5 naar 10 jaar sinds 9 maart 2014. (€ 74.822). Budget KCC vanwege team gerelateerde abonnementen (€ 16.500). De reguliere verkiezingskosten zijn meer gestegen dan vooraf ingeschat. Dit geldt vooral voor materialen en opleidingen (€ 10.550). Tevens lasten verhoging in verband met de verschuiving van werkgeverslasten (€ 102.091). Naast voorgaande zijn de lopende kosten geïndexeerd zo ook voor burgerzaken.

Raad en Raadcommissie (€ 36.076)
Vergoedingen aan raadsleden zijn gestegen met € 27.476.

Baten

Burgerzaken (€ 98.661)
Betreft Golfbeweging tussen drukke en minder drukke jaren veroorzaakt door de verlenging van de geldigheidsduur van reisdocumenten voor 18+ van 5 naar 10 jaar sinds 9 maart 2014. De lasten stijgen hierdoor maar de baten ook (€ 42.448).

Verder zijn de inkomsten burgerzaken zijn tevens geïndexeerd. Jaarlijkse inkomsten stijgen met ca € 56.113.

Dat de gemeente Midden-Delfland een veilige gemeente is om in te wonen, werken en recreëren.

Gewenst maatschappelijk effect
Dat inwoners, ondernemers en bezoekers zich veilig voelen in Midden-Delfland. Wanneer er een incident, ramp of crisis is of deze zich dreigt voor te doen, merken inwoners dat de gemeente dit adequaat oppakt.

Een goede en veilige leefomgeving is een basisvoorwaarde bij de beleving van de kwaliteit van leven in een gemeente. Cittaslow besteedt bij de fysieke leefomgeving aandacht aan herstel en herbestemming van vervallen locaties en leegstaande panden. De aandacht voor de fysieke leefomgeving draagt bij aan de leefbaarheid en veiligheid in een gemeente.

Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken
We zetten in op het continueren van ons veiligheidsniveau. We zetten lopende activiteiten voort. De meeste aandacht gaat uit naar de veiligheidsaspecten die we noemen in het geldende actieprogramma veiligheid. Ons operationele doel staat eveneens in dit actieprogramma.

Concrete doelen/acties
Veiligheid waarborgen is een steeds complexer wordende kerntaak van de overheid. Veiligheidsproblemen worden groter en dringender. Zo nemen criminaliteit, zoals ondermijning en cybercriminaliteit, en fysieke veiligheidsrisico’s, toe. De effectieve aanpak van de veiligheidsvraagstukken vraagt bovendien steeds vaker integrale samenwerking, bijvoorbeeld tussen zorg en veiligheid en tussen private en publieke partijen.

Zo zullen er continu Beleids- en programmaontwikkelingen rond integrale veiligheid (zoals het IVP/Integraal Veiligheidsbeleid ) plaatsvinden en rond specifieke veiligheidsthema’s zoals ondermijning, overlast door personen, verkeersveiligheid en digitale veiligheid.

Wat gaan we daarvoor doen?

• Het maken van (risico-)analyses, evaluatie en benchmarks van veiligheidsvraagstukken en de aanpak daarvan (met o.a. ondersteuning van het RIEC), zoals enquêtes veiligheid en leefbaarheid, de benchmark integrale veiligheid.
• Ontwikkeling en implementatie van instrumenten, interventies en onderdelen van een veiligheidsaanpak zoals Toezicht en handhaving;
• Het Integraal Veiligheidsbeleid 2024 - 2027 uitvoeren met de bijbehorende uitvoeringsplannen;
• We gaan specifiek inzetten op ondermijning om daarover onze kennis te vergroten en een goed beeld te krijgen van eventuele ondermijning in onze gemeente;
• Organisatie- en netwerkontwikkeling van actoren in het veiligheidsdomein.
• Online verbinding maken met jongeren via verschillende projecten, en door het trainen van professionals zodat zich beter kunnen verplaatsen in de digitale leefwereld van jongeren.

Daarnaast willen we een Bibob-coördinator aanwijzen die verantwoordelijk is voor de coördinatie en uitvoering van de Bibob-toetsen zodat dit organisatiebreed opgepakt kan worden. De Wet Bibob geeft de gemeente de mogelijkheid de achtergrond van een aanvrager van bijvoorbeeld een vergunning, subsidie of vastgoedtransactie met de gemeente te onderzoeken. Door toepassing van deze wet kan de gemeente voorkomen dat ze criminele activiteiten faciliteert door bijvoorbeeld het verlenen van een vergunning. Dit is een volledig nieuwe rol die veel Bibob kennis en ervaring vraagt. Wij kunnen deze rol niet intern invullen en heb daarom onderzocht wat de mogelijkheden zijn om het extern uit te besteden. Hierover volgt nog een advies.

Instrumenten

• IVB (integraal veiligheidsbeleid) 2024-2027
• Uitvoeringsprogramma IVB
• Algemene Plaatselijke Verordening Midden-Delfland (en bijzondere wetten)
• Evenementenbeleid 2024
• Horecabeleid 2010
• Regionaal Crisisplan Haaglanden 2024
• Damoclesbeleid 2021
• VTH beleid (vergunning-, toezicht- en handhavingsbeleid)
• Plan van aanpak ondermijning 2025-2026
• Nulbeleid coffeeshops 2024
• Beleidsregel bijtincidenten honden 2025
• Beleidsregel van de burgemeester van de gemeente Midden-Delfland houdende regels omtrent demonstraties 2025

De Veiligheidsregio Haaglanden (VRH) is ontstaan op basis van de Wet veiligheidsregio’s die gemeenten verplicht een gemeenschappelijke regeling aan te gaan voor het organiseren van de samenwerking op het gebied van brandweerzorg, rampenbestrijding en crisisbeheersing en geneeskundige hulpverlening.

De integrale aanpak van gebiedsgebonden overlastgevende thema’s ontwikkelen we in samenwerking met politie, zorg en het Veiligheidshuis Haaglanden.

Het Regionaal Informatie en Expertise Centrum Den Haag (RIEC)

is een samenwerkingsverband van 27 gemeenten uit de Haagse regio, politie, Openbaar Ministerie en belastingdienst. Het RIEC ondersteund gemeenten bij de bestuurlijke en integrale aanpak van criminaliteit. Het RIEC helpt bij het vergroten en versterken van het lokale bewustzijn en biedt inzicht in de activiteiten van de ondermijnende criminaliteit. Door het verbinden van informatie en expertise draagt het RIEC bij aan een effectieve aanpak van ondermijnende criminaliteit.

Lasten

Brandweer en rampenbestrijding (€ -54.859)
De afname van de lasten op dit taakveld is met name het gevolg van de bijdrage aan Veiligheidsregio Haaglanden (VRH). Een deel van de bijdrage is gedekt vanuit de gevormde bestemmingreserve eind 2023 (€ -39.000).

Overige openbare orde (€ -27.193)
Betreft voornamelijk daling inzake budget ondermijning. Dit project is gestart in 2024 en loopt door in het jaar 2025. Een deel van het budget vanuit 2024 is doorgeschoven naar het jaar 2025. Gezien de bezuinigingen is geen aanvullende budget verzocht aan de raad, derhalve een daling in de kosten (€ -35.000).

Baten

Overige openbare orde (€ 16.700)
Betreft voornamelijk de stijging van de algemene leges en leges vergunningen. Deze waren per abuis in het jaar 2025 volledig overgeheveld naar team VTH. Bij begroting 2026 zijn deze weer teruggedraaid (€ 16.700).

Wijzigingen reserve 2026 ten opzichte van 2025

Baten € -50.000

Uit de algemene reserve werden in 2025 de volgende incidentele onttrekkingen gedaan:
- Doorschuiven budget aanpak ondermijning € 20.000
- Doorschuiven budget JCC servers
- Doorschuiven budget JCC hostingkosten