Programma 6: Economische- en Sociale zaken

Versterking en behoud van de gemeentelijke economische infrastructuur op basis van een actieve bijdrage aan het regionaal economisch vestigingsklimaat en lokaal maatwerk.

De beschikbare ruimte is beperkt en de algemene welvaart in Zuid-Holland blijft achter ten opzichte van andere provincies. Daarom zal ondersteuning van economische initiatieven in de toekomst selectiever zijn. Bedrijfsinitiatieven moeten passen bij het lokale en regionale economische profiel, bijdragen aan brede welvaart en aan een duurzame economie in 2050.

We willen een toekomstbestendige economie om te kunnen meebewegen met (inter)nationale ontwikkelingen, technische mogelijkheden en de kansen die al dan niet latent aanwezig zijn in Midden-Delfland. Een positieve grondhouding ten opzichte van innovatie, met behoud van de identiteit van onze dorpen en kwaliteit van het landschap, is een belangrijke voorwaarde.

Om voor Midden-Delfland te bepalen welk economisch profiel wij voorstaan en welk profiel toekomstbestendig is binnen de regionale context, zetten we in om een economisch beleid in de Dorpsvisies op te nemen. Op basis van dit beleid kan vervolgens een strategie uitgevoerd worden die op een duurzame wijze bijdraagt aan de beleidsdoelstellingen van Midden-Delfland. Belangrijk voor een toekomstbestendige economie is om te kunnen meebewegen met (inter)nationale ontwikkelingen, de technische mogelijkheden en de kansen die al dan niet latent aanwezig zijn in Midden-Delfland. Een positieve grondhouding ten opzichte van innovatie, met behoud van de identiteit van onze dorpen en kwaliteit van het landschap, is een belangrijke voorwaarde.

We willen het bieden van laagdrempelige dagrecreatie in het landschap aan de regio verbeteren. De naamsbekendheid van Midden-Delfland is een belangrijke pijler onder het bestaansrecht van het landschap, en versterkt de agrarische - en recreatieve activiteiten die ontplooid worden. Gebiedsmarketing kan bijdragen aan onder meer de vrijetijdseconomie.

Het gemeentelijk lidmaatschap van Cittaslow biedt lokale ondernemers een instrument om zich te onderscheiden op duurzaamheid vanuit een innovatieve en maatschappelijk verantwoorde ontwikkeling. Bedrijven en organisaties die werken volgens deze principes en daarmee bijdragen aan de doelstellingen van Cittaslow en de Sustainable Development Goals, kunnen zich als ‘Supporter Cittaslow Midden-Delfland’ aanmelden en vanuit de gemeente het daarbij behorende certificaat ontvangen. Medio 2022 waren er 58 supporters en het aantal groeit gestaag.

Economisch beleid: Om voor Midden-Delfland te bepalen welk economisch profiel wij voorstaan en welk profiel toekomstbestendig is binnen de regionale context is het wenselijk om een economisch beleid op te stellen. Op basis van dit beleid kan vervolgens een strategie uitgevoerd worden die op een duurzame wijze bijdraagt aan de beleidsdoelstellingen van Midden-Delfland.

Gebiedsmarketing: De naamsbekendheid van Midden-Delfland is een belangrijke pijler onder het bestaansrecht van het groenblauwe landschap en versterkt het landschap met natuur, landbouw en recreatie.

In 2024 is de evaluatie over de uitvoering van gebiedsmarketing in Midden-Delfland afgerond. 2025 vormde een tussenjaar om zaken op orde te brengen. De stichting PUUUR Midden-Delfland heeft in deze tijd vormgegeven aan een Meerjaren ambitie en -strategie voor de uitvoering van gebiedsmarketing vanaf 2026. Door de vaststelling van het beleidskader gebiedsmarketing Midden-Delfland 2026-2030 geeft de gemeente sturing en stelt kaders. Het streven is de effectiviteit van gebiedsmarketing meetbaar te maken aan de hand van prestatieafspraken.

Glastuinbouw: Verkennen toekomstvastheid en opstellen ontwikkelperspectief glastuinbouwclusters.

Harnaschpolder: We overleggen met gemeente Den Haag en Bedrijvenschap HarnaschPolder over het beëindigen van de Gemeenschappelijke regeling HarnaschPolder, die op basis van de huidige inzichten eind 2025 geformaliseerd zal worden.

De financiële gevolgen hiervan zijn nog onbekend, maar de voorziening voor een bijdrage aan het negatieve exploitatietekort zal geactiveerd worden bij de liquidatie. De liquidatie kan ook leiden tot kosten en opbrengsten bij de overname en afronding van resterende werkzaamheden, zoals eigendommen, civieltechnische werkzaamheden, administratieve werkzaamheden en juridische procedures.

Zie voor nadere toelichting paragraaf # Verbonden partijen

Wijziging budget 2026 ten opzichte van 2025

Lasten

Economie (€ -530.359)

De afname heeft meerdere redenen. Enerzijds vanwege in 2025 opgenomen incidenteel budget voor Economisch beleid (€ -30.000) en dorpsvisies (€ -19.000). Anderzijds de gedeeltelijke financiële uitwerking voor het gebruik van de voorziening vastgoed; het restant uit de reserve planmatig onderhoud (€ -367.468). Het restant zit in een verschuiving van werkgeverslasten (€ -139.097).

Iedereen doet mee in Midden-Delfland. De inwoner die in staat is om betaalde arbeid te verrichten, stimuleren en ondersteunen wij zo snel mogelijk richting de reguliere arbeidsmarkt. De inwoner die (nog) niet in staat is om te werken, participeert naar vermogen in de samenleving. Wij ondersteunen de inwoner die tijdelijk niet in staat is om zelfstandig in het inkomen te voorzien, en voorkomen en/of bestrijden armoede en schulden onder onze inwoners. Belangrijke ambitie is het aantal mensen dat afhankelijk is van een gemeentelijke uitkering terug te dringen. Hiertoe voeren wij een actief en effectief re-integratiebeleid in combinatie met het handhaven van de wet- en regelgeving.

Binnen de gemeente Midden-Delfland heten wij inburgeraars welkom. Wij streven ernaar dat inburgeraars zich thuis voelen in onze gemeente, de weg leren kennen en de taal leren spreken. Met als doel dat de inwoner gaat participeren binnen onze maatschappij, met als uitgangspunt betaalde arbeid.

• Iedereen in Midden-Delfland werkt, werkt aan of werkt mee! Zoveel mogelijk inwoners van Midden-Delfland werken om te voorzien in hun eigen onderhoud.
• De inwoner die (nog) niet in staat is om te werken, werkt aan het vergroten van zijn/haar mogelijkheden en participeert naar vermogen in de maatschappij.
• Zo min mogelijk inwoners van Midden-Delfland leven in armoede. We werken eraan het bereik van onze minimaregelingen te verhogen onder de doelgroep.
• Door vroegsignalering van schulden voorkomen dat deze oplopen tot problematische schulden.
• De stijgende lijn van het uitkeringenbestand willen we doorbreken.
• Zoveel mogelijk van onze statushouders ronden het inburgeringstraject af binnen de daarvoor gestelde termijn van drie jaren.

Bestrijding van de sociale armoede is een belangrijk uitgangspunt van de filosofie van Cittaslow. Een eigen inkomen en maatschappelijke participatie dragen bij aan het vergroten van de kwaliteit van leven en de sociale cohesie. Het percentage uitkeringen en kinderen die leven in een ‘uitkeringsgezin’ is in Midden-Delfland lager dan het landelijke en regionaal gemiddelde. Tegelijkertijd is sprake van een hoger besteedbaar inkomen.

Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken
Ons motto is: Iedereen in Midden-Delfland werkt, werkt aan of werkt mee! Door extra inzet op bemiddeling naar werk, het ondersteunen bij re-integratie en het handhaven van wet- en regelgeving streven we naar daling van het bijstandsbestand. We zetten door het uitvoeren van het in 2024 vastgestelde participatie en re-integratieplan, extra in op het vergroten van de uitstroom naar (vervangend) werk en het vergroten van de participatie van inwoners met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Meer mensen aan het werk, minder in de uitkering en het voorkomen van armoede en schulden.

Concrete doelen/acties voor 2026

• We geven verder uitvoering aan het in 2024 vastgestelde participatie en re-integratiebeleid, door het versterken van de regie van klantmanagers, het samenwerken met meerdere aanbieders, het inzetten van de mee-doen coach en de werkgeversconsulent.
• We geven verder uitvoering aan het in 2024 vastgestelde programma armoede en schulden, waaronder de doorontwikkeling van de ontwikkelpleinen.
• Wij geven invulling aan onze wettelijke taken op het gebied van re-integratie. Hiermee leiden we inwoners met een uitkering toe naar werk, parttime werk of participatie.
• Wij werken samen binnen de arbeidsmarktregio aan het verkleinen van de afstand tot de arbeidsmarkt voor inwoners van de arbeidsmarktregio. Dit doen we onder andere door inzet binnen het regionale werkcentrum.
• Wij bieden de wettelijke dienstverlening aan zelfstandigen via inzet van het expertise centrum Regionaal Bureau Zelfstandigen van gemeente Rotterdam.
• Voor de doelgroep jongeren zetten wij onze aanpak voort met de inzet van onze klantmanager Jongeren.
• Dienstverlening voor onze inburgeraars voeren wij uit conform het vastgestelde uitvoeringsplan inburgering. Alle statushouders die zich huisvesten in onze gemeente, worden in begeleiding genomen door de klantmanager.
• We zetten het kwaliteitsbeleid voort, gericht op het in stand houden en verhogen van de kwaliteit van de uitvoer van onze publieke taak.
• Het stapsgewijs implementeren van de maatregelen uit het wetsvoorstel Participatiewet in Balans.
• Evaluatie pilot meedoencoach.

Instrumenten

• Beleidskader participatie en re-integratie Midden-Delfland
• Beleidsplan geldzorgen, armoede en schulden
• Handhavingsplan Sociale Zaken
• Re-integratieverordening en beleidsregels re-integratie
• Verordening tegenprestatie
• Handhavingsverordening
• Verordening cliëntenparticipatie
• Verordening individuele inkomenstoeslag
• Maatregelverordening
• Beleidsregels beschut werk
• Beleidsregels bestuurlijke boete
• Beleidsregels terugvordering en verhaal
• Beleidsregels vrijlating inkomsten en giften
• Beleidsregels bijzondere bijstand
• Beleidsregels Collectieve Aanvullende Verzekering
• Beleidsregels krediethypotheek en -pand
• Beleidsregels schuldhulpverlening
• Beleidsregels bijstandsverlening zelfstandigen
• Beleidsregels tegemoetkoming kosten kinderopvang SMI
• Beleidsregels woonsituatie en commerciële verhuur
• Beleidsregels Alleenverdienersproblematiek 2025-2027
• Jeugdsportfonds/ Jeugdcultuurfonds
• Stichting leergeld
• Beleidsregels Tozo terug- en invordering gemeente Midden-Delfland 2022
• Instrumentenbox DENNIS en EVA

Wijziging budget 2026 ten opzichte van 2025

Lasten
Bijstand (€ 107.962)
Deze bijraming heeft verschillende oorzaken. Als eerste de incidentele wijziging van het budget participatiewetuitkeringen en loonkostensubsidie (€-36.200). Het restant betreft een verschuiving aan werkgeverslasten (€ 142.187)

Minimabeleid (€ -99.554)
Deze aframing betreft in 2025 incidenteel geraamde budget beleidscapaciteit geldzorgen armoede en schulden (€ -41.840) en een verschuiving aan werkgeverslasten (€ -75.818)

Participatiefonds (€ 55.009)
Deze aframing ontstaat na het uit 2024 naar 2025 doorgeschoven restantbudget voor het participatiefonds/werkgeversdienstverlening H5 (€ -100.000) en een verschuiving aan werkgeverslasten (€44.491)

Sociale Werkvoorziening (€-64.800)

De aframing is het gevolg uitstroom (€-64.800)

Baten
Bijstand (€ 104.200)
De rijksbijdrage BUIG stijgt naar verwachting (€ 104.200)

Vreemdelingen (€175.340)
Betreft volledig de geraamde inkomst 2026 vanuit de Rijksbijdrage voor realisatie AZC.

Wijzigingen reserves 2026 ten opzichte van 2025

Baten € -369.597

Uit de algemene reserve werden in 2025 de volgende incidentele onttrekkingen gedaan:
- Uitvoeringsplan geldzorgen, armoede en schuld € 163.500
- Doorschuiven economisch beleid € 30.000
- Doorschuiven Mee-doen coach € 100.000
- Beleidskader participatie en re-integratie budget WSW € 65.000
- Doorschuiven formulierendienst € 20.000
- Doorschuiven van alleenverdienersproblematiek € 12.280
- Doorschuiven economische ontwikkeling dorpvisies € 19.000

Uit de algemene reserve werd in 2025 de volgende incidentele onttrekkingen gedaan:
- Uitvoeringsplan geldzorgen, armoede en schuld € 156.000

Uit de reserve BUIG werd in 2025 de volgende incidentele onttrekking gedaan:
- Onttrekking aan de reserve ter opvang van fluctuaties € 115.817