Programma 5: Sociaal domein en Welzijn

Het programma 5 is onderverdeeld in een onderdeel Sociaal Domein en een onderdeel Welzijn. Het Sociaal Domein bevat onze ambities op het gebied van zorg en ondersteuning, zoals is vastgelegd in de Wmo, de Jeugdwet en de Wet Publieke Gezondheid. Onder het programmadeel Welzijn valt het brede lokale welzijnsbeleid op gebieden als preventie, cultuur, sport, verenigingsleven en bibliotheken.

Met dit programma laten we iedere inwoner zoveel mogelijk -zelfstandig- participeren in de maatschappij. Hierbij gebruik makend van eigen kracht en het sociaal netwerk. Uitgangspunt hierin is het faciliteren, versterken en benutten van de eigen kracht van zowel individuele inwoners, als de netwerken en sociale verbanden in de gemeente. Daarnaast is een belangrijk doel het stabiliseren en terugdringen van de kosten in met name de jeugdzorg.

• Iedereen neemt deel aan de samenleving.
• Jeugdigen groeien gezond, veilig en kansrijk op en ontwikkelen zich tot veerkrachtige (jong)volwassenen.
• (oudere) inwoners wonen zo lang als mogelijk zelfstandig thuis.
• Maximale zelfredzaamheid en participatie van onze (oudere) inwoners.

Midden-Delflanders zijn gewend om binnen hun eigen omgeving naar oplossingen te zoeken. Zij maken daarbij veelal gebruik van de algemene maatschappelijke voorzieningen die aanwezig zijn. Deze houding is de identiteit van de inwoners en past goed in de beleidsdoelen binnen het sociaal domein. We willen dat inwoners vanuit hun eigen kracht handelen. Wanneer inwoners daar ondersteuning bij kunnen gebruiken, organiseren wij met één plan maatwerk dichtbij de (sociale) omgeving van de inwoners. De inwoner houdt daarbij zelf de regie in handen en zet in op de aanwezige kwaliteiten. Op deze manier maken wij gebruik van de ondernemende identiteit van de inwoners.

Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken
De zorg dicht bij de inwoners organiseren. In partnerschap en co-creatie met inwoners en zorgaanbieders. Daarbij inzetten op preventie en kwalitatief goede zorg wanneer dat nodig is.

Concrete doelen/acties voor 2026

• Doorontwikkelen van WIJ MIdden-Delfland, waar inwoners elkaar kunnen ontmoeten, zich kunnen ontwikkelen en met hun vragen over onder andere Wmo, Jeugd en Schuldhulpverlening terecht kunnen.
• Uitvoering geven aan onze wettelijke taken op het gebied van de Wmo voor inwoners die daarop aangewezen zijn. In concreto: het bieden van hulp bij het huishouden, Woonaanpassingen, Begeleiding en overige dienstverlening.
• Voortzetten traject decentralisatie van de beleidstaken Beschermd Wonen/Beschermd Thuis en Maatschappelijke opvang.
• Uitvoering geven aan de uitvoeringsagenda Beschermd wonen en maatschappelijke opvang.
• Voortzetten toezicht WMO GGD.
• Uitvoering geven aan het jaarlijks cliëntervaringsonderzoek Wmo en jeugd (regionaal)
• Uitvoering geven aan gezamenlijk ambities in het kader van GALA en IZA/RIGA met ketenpartners waaronder DSW.
• We werken integraal vanuit diverse teams (sociaal en fysiek domein) aan het onderwerp gezonde leefomgeving.
• Doorontwikkeling regionale informatievoorziening (regionale dashboard).
  
• Verdere uitvoering geven aan het beleidskader jeugd dat eind 2024 is vastgesteld.
• Implementeren hervormingsagenda via regionale aanpak kostenbeheersing en via beleidskader jeugd.
• De gemeenteraad informeren over de voortgang van het beleidskader en de cijfermatige ontwikkeling jeugdhulp (jaarlijks).
• Toepassen van de regionale inkoopstrategie jeugdhulp.
• Aanbesteden hernieuwde regionale inkoop specialistische jeugdhulp.
• Voortzetten professionalisering en doorontwikkeling Maatschappelijk Team.

Instrumenten

• Algemene Subsidieverordening (ASV)
• Calamiteitenprotocol Sociaal Domein Midden-Delfland
• Verordening en beleidsregels Wmo
• Verordening en beleidsregels Jeugd.
• Beleidskader Jeugd 2024-2028
• Beleidskader VVE Midden-Delfland Subsidieregeling Kwaliteit Peuteropvang en Voor- en Vroegschoolse Educatie
• Cliëntervaringsonderzoek Wmo
• Regiovisie Jeugdzorg Haaglanden 2021-2026
• Toekomstvisie 2050
• Kader financiële ondersteuning welzijnsorganisaties

Het Servicebureau Jeugdhulp Haaglanden (SbJH) sluit in opdracht van de negen gemeenten in de regio Haaglanden onder meer de contracten met de aanbieders van specialistische jeugdhulp die medeverantwoordelijk zijn voor de uitvoering van het door de raad vastgestelde inkoopstrategie. Inzet van het servicebureau beperkt de administratieve last van partners en gemeenten en werkt daardoor efficiënt en kostenbesparend. Gezamenlijk inkopen ondersteunt de kwaliteit en het behoud van de zorginfrastructuur en de borging van kennis binnen onze regio (adviesrol). Daarnaast verzorgt het SbJH de eenduidige afwikkeling van de ingediende declaraties en de verantwoording van de betaalde Jeugdzorg.

Wijziging budget 2026 ten opzichte van 2025

Lasten
Jeugd (€ 737.567)
De toename wordt voor het grootste deel (€ 560.000) verklaard door de structurele verwerking van de kostenstijging (op basis van de laatste gegevens van het servicebureau) die in de 3e Periodieke begrotingswijziging is gemeld. En in 2025 incidenteel is bijgeraamd. De resterende mutaties komen voort het de kadernota 2026-2029 en een verschuiving van de werkgeverslasten.

Maatschappelijke team (€ -27.380)
Dit verschil zit voornamelijk in een verschuiving van werkgeverslasten.

Openbare gezondheidszorg (€ -34.618)
In 2025 was sprake van diverse specifieke uitkeringen (€-34.618)

WMO (€ -302.879)
De voornaamste oorzaak voor deze verlaging is een verschuiving van de werkgeverslasten naar het onderwerp Jeugd.

Baten
WMO (€ -241.907)
Enkele onderdelen van specifieke uitkeringen stoppen in 2026 (€-37.510) In 2025 zijn implementatiemiddelen voor Beschermd Wonen Beschermd Thuis verwerkt (€-200.000)

Het doel is dat iedere inwoner de kans krijgt zichzelf optimaal te ontwikkelen en te ontplooien, zodat hij volwaardig aan de maatschappij kan deelnemen. Het behoud van ons erfgoed draagt bij aan het behoud van de eigen identiteit en de beleving van de dorpen en het buitengebied en daarmee ook aan het welzijn van de inwoners. Het culturele- en verenigingsleven in Midden-Delfland draagt in belangrijke mate bij aan de leefbaarheid in de dorpen in onze gemeente. De gemeente ondersteunt organisaties zodat zij in staat zijn hun activiteiten zo goed mogelijk uit te voeren.

Gewenst maatschappelijk effect
Om iedere inwoner mee te kunnen laten doen in de maatschappij is het belangrijk als gemeente te beschikken over goede basisvoorzieningen, een vitaal verenigingsleven. Daarnaast is het belangrijk dat er aandacht is voor sport en cultuur. Het lokaal welzijnswerk is hierin een belangrijke partner.

Een onderdeel van het cultuurbeleid is het erfgoedbeleid. Op het gebied van erfgoed willen we de cultuurhistorische kwaliteiten van het landschap en de dorpen en buurtschappen behouden, versterken en beleefbaar maken. Dit is onderdeel van diverse beleidsvelden in het fysieke domein. Behoud, bescherming en de verbetering van de kwaliteit van Rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, archeologische vindplaatsen, cultuurhistorische elementen in het landschap, het trekvaartverleden en het veenweidelandschap zelf behoren tot het gemeentelijk erfgoed en dragen bij aan de gemeentelijke identiteit. Deze elementen zijn onderdeel van de Omgevingsvisie 1.0 en worden integraal betrokken bij het landschappelijk en ruimtelijk beleid uit de programma’s 1 en 7.

Cittaslow vraagt specifiek aandacht voor toegang tot maatschappelijke voorzieningen en het behoud van culturele, lokale evenementen (het immateriële erfgoed). De identiteit van het landschap van Midden-Delfland en de dorpen Den Hoorn, Maasland en Schipluiden wordt medebepaald door cultuurhistorie en sterke maatschappelijke verbinding. Erfgoed en beleefbaarheid zijn belangrijke waarden van Cittaslow om vanuit de eigen identiteit te werken aan ruimtelijke kwaliteit binnen de lokale gemeenschappen.

Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken

We stimuleren vrijwilligerswerk en sociale verbinding door goede voorzieningen voor sport, bewegen, cultuur en ontmoeten te faciliteren. Erfgoed (rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, kerkgebouwen, cultuurhistorie en het landschap) willen we behouden en beleefbaar maken en waar mogelijk de kwaliteiten versterken.

Concrete doelen/acties voor 2026

• Voorbereiding van de herontwikkeling Hoornbloem waaronder alternatieven voor huidige gebruikers Hoornbloem. De herontwikkeling behelst ten minste het bouwen van zorgwoningen en een sociaal-maatschappelijke ruimte.
• Uitvoering geven aan het lokaal sportakkoord, waarbij we bewegen voor jong en oud stimuleren.
• Voorbereiden en verkennen van een beleidsmatig traject richting harmonisatie van ondersteuning en afspraken met sportverenigingen en welzijnsaccommodaties.
• Doorzetten van het Cultuurmenu voor scholen in het kader van Cultuureducatie met Kwaliteit.
• Uitvoering geven aan beleidskader VVE.
• Verder uitvoering geven aan het lokale plan van aanpak GALA.
• Stimuleren van projecten die kwaliteit en beleving van het trekvaartverleden voor erfgoed versterken.
• Het actualiseren van de beleidsregels voor subsidie voor het onderhoud van gemeentelijke monumenten.
• Het uitvoeren van de aanbevelingen uit de Kerkenvisie in samenwerking met de kerkeigenaren.

Instrumenten

• Lokale plan van aanpak Gala inclusief Lokaal Sport- en preventieakkoord
• Algemene Subsidieverordening ASV
• Diverse subsidieregelingen, zie link: Subsidies | Gemeente Midden-Delfland (middendelfland.nl)
• Beleidskader VVE
• Erfgoedverordening
• Handboek Erfgoed
• Open monumentendag en Kindermonumentendag
• Notitie Delflandse Trekvaarten
• Gemeentelijke Kerkenvisie
• De visie over het Bijzonder Provinciaal Landschap Midden-Delfland
• Verordening commissie Omgevingskwaliteit

Met de deelname aan de gemeenschappelijke regeling archeologie Midden-Delfland wordt beoogd op een efficiënte en doelmatige wijze invulling te geven aan de gemeentelijke wettelijke verplichtingen op het gebied van archeologisch onderzoek en het scheppen van de mogelijkheid om vondsten uit opgravingen in een eigen depot onder te brengen. Dit is een zogenaamde ‘lichte’ gemeenschappelijke regeling tussen de gemeenten Delft en Midden-Delfland op basis waarvan de stadsarcheoloog Delft tegen vergoeding de wettelijke taken van een archeoloog in Midden-Delfland mag verrichten.

Vanuit de gemeenschappelijke regeling GGD en Veilig Thuis Haaglanden biedt de afdeling gezondheidsbevordering ondersteuning bij de uitvoering van het lokale sport- en preventieakkoord.

GR GGD en VT Haaglanden.
De GGD bewaakt en monitort de publieke gezondheid in de regio Haaglanden. Zij bevordert de gezondheid en beschermt door toezicht of actief ingrijpen tegen natuurlijke en/of opzettelijke bedreigingen van de volksgezondheid. Veilig Thuis Haaglanden draagt bij aan het voorkomen en bestrijden van huiselijk geweld en kindermishandeling.

Wijziging budget 2026 ten opzichte van 2025

Lasten
Openbaar bibliotheekwerk (€ -34.235)
Dit verschil vanwege aanwezig budget in 2025 voor het infopunt digitale overheid (€ -18.709) en het bibliotheek herstelprogramma (€ -18.000).

Sport (€ -223.095)
Er is enerzijds in 2026 een verhoging budget onderhoud velden sportpark Den Hoorn (€ 50.000) en inhuur personeel (€ 40.000). Anderzijds was er in 2025 incidenteel budget voor de uitwerking velden HV en VV Schipluiden (€ -312.367) en waren de kapitaallasten in 2025 hoger (€ -28.481). Het restant zit in een verschuiving werkgeverslasten (€ 38.441).

Wijzigingen reserves 2026 ten opzichte van 2025

Baten € -38.719

Uit de algemene reserve werden in 2025 de volgende incidentele onttrekkingen gedaan:
- 80 jaar vrijheid en democratie € 20.000
- Doorschuifbudget oudheidkunde adviezen derden € 10.000

Uit de reserve sociaal domein werd in 2025 de volgende incidentele onttrekking gedaan:
- Opvangen budgettaire fluctuaties en onvoorziene uitgaven lange termijn. € 200.000

Uit de reserve sociaal domein wordt in 2026 de volgende incidentele onttrekking gedaan:
- Opvangen budgettaire fluctuaties en onvoorziene uitgaven lange termijn. € 191.281