Programma 2: Bestuur en veiligheid

Wij hebben een herkenbaar en toegankelijk bestuur, dat aanspreekbaar is op de kwaliteit van dienstverlening aan onze inwoners.

Het college heeft goed contact met de samenleving. De gemeenteraad heeft hierin een belangrijke rol. Zij is de vertegenwoordiging van onze samenleving. Maandelijks bespreekt het college de kaders met de gemeenteraad.

Inwoners en ondernemers kunnen de collegeleden aanspreken. Dit loopt bij voorkeur via de portefeuilles. Het college luistert naar de belangen die onder de aandacht gebracht worden vanuit de samenleving en reageren daar passend op. Ons doel is dat er goed wordt gekeken naar het behouden en sterker maken van de identiteit van de gemeente Midden-Delfland, haar dorpen en gemeenschappen.

Kenmerkende elementen die ontstaan uit Cittaslow zijn kwaliteit, sociale verbinding, duurzaamheid, cultuurhistorie, gastvrijheid en ondernemerschap. Deze elementen passen bij wie wij zijn. Deze onderwerpen hebben grote invloed op de beslissingen in de andere beleidsgebieden van deze programmabegroting. Deze uitgangspunten zijn vertaald in de visie VITA Cittaslow Nederland. VITA is Italiaans voor leven en staat voor de kwaliteit van leven en is de afkorting van de woorden Verbinding, Identiteit, Toekomstbestendigheid en Ambitie.

De plaatselijke samenleving vormt de identiteit van gemeenschappen. Het oorspronkelijke veenweidelandschap bepaalt de identiteit van de gemeente Midden-Delfland. Behouden en versterken van de kwaliteit van het landschap zijn voor ons belangrijke taken. De identiteit van de dorpen is zeer waardevol. Onze gemeenschappen zijn Cittaslow. Soms zijn we hier bewust mee bezig, soms komt het gewoon vanuit onze aard. Doel van Cittaslow is het verbeteren van de kwaliteit van leven om te voldoen aan de behoeften van de mensen en hun leefomgeving.

Bewuste gemeenschappen betekent dat we in Midden-Delfland eerst nadenken over het maatschappelijk probleem en de daarbij goed passende oplossing. Daarna nemen we samen stappen om een zo goed mogelijk resultaat te halen voor de lange termijn. We zoeken naar oplossingen waarin we letten op vernieuwing en participatie. We proberen een goede balans te vinden tussen sociale en ecologische opgaven en kijken daarbij ook naar de kosten en opbrengsten. Hierbij werkt de gemeente samen vanuit de identiteit van de gemeenschappen, die is ontstaan vanuit het landschap en (cultuur)historie. Het gaat om het bewust zijn waar je vandaan komt, het thuis voelen en het handelen en dit te baseren op (maatschappelijke) waarden en opbrengsten. Het lidmaatschap van Cittaslow is voor de gemeente van wezenlijk belang. Het helpt bij het maken van keuzes en laat zien wat wij als gemeente belangrijk vinden.

Operationeel doel om het gewenste effect in de samenleving te bereiken
We zijn een aansprekende en aanspreekbare gemeente.

Concrete doelen/acties voor 2024
Dit doen we door aanspreekbaar te zijn:

• Vertegenwoordiging van de samenleving door de raad.
• We zijn zichtbaar en aanspreekbaar voor de inwoners in de gemeente
• Mogelijkheid om afspraken te maken

Dit doen we door duidelijk te zijn:

• We geven invulling aan onze wettelijke taken
• We werken op basis van vastgesteld beleid
• Afronden proces Toekomstvisie 2050

Wij hebben duidelijke inhoudelijke doelen voor het uitvoeren van dit programma. Deze zijn opgenomen in de beleidsprogramma’s van deze begroting. De hoofdlijn vanuit de organisatie is dat we maatschappelijke thema's in samenhang met de regio aanpakken met aandacht voor wat belangrijk is voor de inwoners. De komende periode is de inzet gericht op het versterken van onze regionale positie. Hierbij moet de regionale samenwerking een meerwaarde opleveren voor de aanpak van maatschappelijke doelen en lokale opgaven.

Instrumenten die we daarbij gebruiken

• Inspraakverordening
• Klachtenverordening
• Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (spreekrecht)
• Verordening op de commissies (spreekrecht)
• Beleidskader communicatie
• Nota burgerparticipatie
• Social Media
• Interbestuurlijk Programma (www.overheidvannu.nl)
• Vereniging van Nederlandse Gemeenten
• Cittaslow
• Fonds GGU
• Verbonden partijen (paragraaf 3.2) en informele regionale afspraken (o.a. Landschapstafel Bijzonder Provinciaal Landschap Midden-Delfland, Bestuurlijk overleg uitwerking Handreiking Haagse regio ruimtelijke puzzel, Bestuurlijke Tafel Wonen en Regionale Regietafel Opvang Asielzoekers Haaglanden)

Operationeel doel om het gewenste effect in de samenleving te bereiken
We zijn een aansprekende en aanspreekbare gemeente.

Wat deden we in 2024

Eind december 2023 is mevrouw W. Renzen-van Leeuwen afgetreden als wethouder. Op 26 maart is de heer A.F. de Leede voorgedragen als wethouder. Deze wisseling is gekoppeld aan een bestuurlijke wisseling waarbij de VVD is afgetreden en de OGP is toegetreden tot het college. Wethouder F.A. Voskamp (CDA) en wethouder M. Oderwald-Ruijsbroek en burgemeester F.I. Noordermeer-van Slageren zijn heel 2024 lid geweest van het college van burgemeester en wethouders.

Toekomstvisie Midden-Delfland 2050

Met betrokkenheid van een vaste groep van 20 ambassadeurs en inbreng van inwoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties en vereniging is in 2024 het proces voor een toekomstvisie voor de gemeente afgerond. De gemeenschap van Midden-Delfland heeft als de vijf belangrijkste waarden voor het streefbeeld geformuleerd: groen bouwen, voor elkaar zorgen doen we samen, samen werken en ontmoeten, boeren en coöperaties beheren het landschap en verantwoordelijkheid bij de samenleving. Deze waarden zijn vertaald in vijf ambities:

1. Midden-Delfland heeft levendige dorpen waar je je jong kunt voelen en oud kan worden.
2. In 2050 zijn natuur en landbouw verweven. Boer en burger werken daarin samen.
3. De gemeente zorgt voor ondersteuning en moedigt met succes initiatieven vanuit de samenleving aan.
4. Het landschap en de dorpen hebben een eigen karakter, zijn fijn om te beleven en aantrekkelijk.
5. De dorpen en het landschap zijn verbonden met elkaar en de omliggende gemeenten.

De gemeenteraad heeft op 22 oktober de Toekomstvisie Midden-Delfland 2050 omarmt als document van en voor de gemeenschap. Het geeft richting aan de verdere ontwikkeling van beleid en nieuwe plannen in de gemeente. Hierbij zijn de dorpsvisies en Omgevingsvisie 2.0 nadrukkelijk genoemd.

Participatiebeleid

In dezelfde raadsvergadering van 22 oktober is ook budget beschikbaar gesteld voor participatie. Hiermee kan onder externe begeleiding toegewerkt worden naar een beleidsplan voor de inwoners-betrokkenheid (initiatief bij de gemeente) en overheids-betrokkenheid (initiatief bij de gemeenschap). Na drie informatieavonden start het opstellen van een verordening, beleidskader en ondersteunende instructies voor de ambtelijke organisatie. Afronding is gepland voor de 2e helft 2025.

Door het college en de individuele bestuurders is op verschillende wijze invulling gegeven aan betrokkenheid en samenwerking met de samenleving. Voorbeelden zijn individuele gesprekken op basis van signalen of op verzoek, informatie- en bewonersavonden, aanwezigheid bij openingen, op uitnodiging en diverse bijzondere gebeurtenissen en bedrijfsbezoeken op eigen initiatief of op uitnodiging.

Dienstverlening

In 2023 is de dienstverleningsvisie vastgesteld. Op 16 januari 2024 is tijdens een raadsinformatieavond de 0-meting over de kwaliteit van de dienstverlening gepresenteerd. Onderzoeksresultaten in vier categorieën zijn:

1. Koesteren: aangifte burgerlijke stand, sociale ondersteuning, bijwonen raadsvergadering.
2. Handhaven: aanvraag persoonlijk document, aanvraag subsidie, bijwonen activiteit.
3. Aandacht: inspraak, inzage verzoeken, indienen klacht.
4. Verbeteren: melding openbare ruimte, algemene vraag of verzoek, aanvraag vergunning.

Binnen de organisatie is gestart met het vergroten van het bewustzijn over het belang van professioneel werken. De gemeente wil klaarstaan voor de inwoners en hen gastvrij en ondersteunend benaderen. Hierop wordt vanuit directie en teamleiders nadrukkelijk gestuurd en zijn meerdere organisatorische maatregelen genomen. Dit is een doorlopend proces dat steeds gericht is op kwaliteit en verbetering. Er is vooral gestuurd op telefonisch- en mailverkeer, met extra aandacht voor terugbelverzoeken. Daarnaast is gestart met de invoering van het programma Heldere Taal. Hiermee moet de tekstuele kwaliteit van brieven, mails en website beter worden.

Bij de categorie 'aandacht' wordt prioriteit gegeven aan het participatiebeleid (zie hiervoor). De processen voor inzage verzoeken en indienen klacht worden verbeterd. De implementatie van de Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer (Wmebv) vormt het uitgangspunt van deze aanpak. Trajecten van participatie en Wmebv worden stap voor stap aangepakt met een programma. Zo zorgen we ervoor dat de verbeteringen in de dienstverlening blijvend en digitaal in de organisatie worden vastgelegd.

Hoge prioriteit is gegeven aan de categorie 'verbeteren'. Voor de meldingen openbare ruimte is andere software aangeschaft. Hiermee is het mogelijk om uitgebreidere informatie aan inwoners te geven en zijn processtappen ingebouwd om de (kwaliteit van) de voortgang te bewaken. Ook zijn bij de aanbesteding van de bestekken onderhoud groen en bestrating deze grotendeels samengevoegd. Hierdoor wordt op raakvlakken discussie tussen de aannemers voorkomen en kan het signaal van de inwoner sneller worden opgelost. Algemene vragen en verzoeken zijn ook onderdeel van de Wmebv en de gesprekken over de bewustwording over kwaliteit. Het traject voor vergunningen maakt deel uit van het uitvoeren van de Omgevingswet en is onderdeel van het op 18 februari 2025 vastgesteld Uitvoerings- en handhavingsbeleid vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH). Het proces vergunningen openbare orde is gewijzigd, waarbij de lokale initiatiefnemers beter inhoudelijk worden begeleid en ondersteund. Tevens heeft een organisatorische wijziging plaatsgevonden, waardoor alle vergunningverleners zijn samengevoegd in één uitvoeringsteam.

Cittaslow

Met de negen andere Cittaslows in Nederland is gewerkt aan het verbeteren van het Nederlands netwerk. Als gevolg van de Coronaperiode en diverse bestuurlijke wisselingen, was de onderlinge samenhang verzwakt. Uitkomst hiervan is de vaststelling door het burgemeestersnetwerk van de visie VITA Cittaslow Nederland. Hierbij staat VITA, als Italiaans woord voor 'leven', voor de waarden Verbinding, Identiteit, Toekomstbestendigheid en Ambitie. De waarden van Cittaslow worden bij beleid, projecten en de bedrijfsvoering als ondersteunende principes bij de besluitvorming gebruikt. In het bijzonder is hierbij aandacht voor de kwaliteit en duurzaamheid vanuit de insteek om de gemeenschap en het landschap te versterken vanuit een optimaal evenwicht tussen economische, ecologische en sociale belangen. Op basis van de visie VITA Cittaslow is gestart met het proces voor een periodieke controle. Die vindt plaats in het 2e kwartaal 2025.

Kwaliteit openbaar bestuur

De provincie ondersteunt gemeenten bij het versterken van de kwaliteit van het openbaar bestuur. Wettelijke taak wordt uitgevoerd van het Interbestuurlijk Toezicht (IBT) Interbestuurlijk toezicht Zuid-Holland . Dat is gericht op de beleidsterrein financieel toezicht, ruimtelijke ordening, omgevingsrecht, monumentenzorg & archeologie, informatie- & archiefbeheer en huisvesting vergunninghouders. Midden-Delfland scoort over 2024 groen (trede 1) op ruimtelijke ordening en huisvesting vergunninghouders, geel (trede 2, informatie opvragen en beoordelen) op financiën, archief- & informatiebeheer en monumentenzorg & archeologie en oranje (trede 3a ambtelijk afspraken maken) op omgevingsrecht. Dit houdt dat geen verscherpt bestuurlijk toezicht aanwezig is. Met het vaststellen van het 'Uitvoerings- en handhavingsbeleid voor vergunningverlening, toezicht en handhaving' op 18 februari 2025 is invulling gegeven aan de provinciale toezichtseisen.

De provincie heeft gemeenten de mogelijkheid geboden deel te nemen aan een pilot De Spiegel. Deelname aan dit traject is bedoeld als een zelfreflectie om buiten de inhoudelijke politieke kaders als organisatie te leren en te verbeteren. Van deze uitnodiging is gebruik gemaakt met als doel het bestuurlijk samenspel tussen gemeenteraad, college van burgemeester en wethouders en ambtelijke organisatie te evalueren en zo nodig verder te versterken. Dit 'spiegelproces' wordt uitgevoerd in 2025, met een geplande afronding 2e helft 2025.

Met omliggende gemeenten, de provincie en andere overheden wordt op diverse beleidsterreinen samengewerkt. Rapportage hierover vindt plaats bij de inhoudelijke programma's en de paragraaf verbonden partijen. Als uitvoering van een wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen zijn deze regelingen die genoemd zijn in de paragraaf verbonden partijen veelal in technische zin gewijzigd.

Bij de uitvoering van de gemeentelijke taken wordt gebruik gemaakt van de diverse programma's die door het Rijk en de VNG, vaak in gezamenlijkheid, worden aangeboden. Deze ondersteuning is effectief en soms nodig bij het invoeren en uitvoeren van beleid dat niet landelijk is. Voorbeelden zijn de Wet open overheid, wijzigingen van de Gemeentewet en de Algemene wet bestuursrecht.

De Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) werkt met de 21 deelnemende gemeenten aan het verbeteren van de mobiliteit en het versterken van het economisch vestigingsklimaat van de regio Rotterdam Den Haag. Naast deze formele taken vervult de MRDH in beperkte mate ook een netwerkfunctie, zoals bij de Regionale Energiestrategie (RES), ruimtelijke afwegingen vanuit de kerntaken mobiliteit en economische vestigingsklimaat en als formele taak advisering aan de provincie bij ruimtelijke procedures werklocaties.

Uitgaven

Overschrijding Bestuursorganen (€ -373.818)

De voornaamste reden voor deze overschrijding is een hoge storting in de voorziening voor pensioen van (ex)wethouders. Deze storting is gebaseerd op een jaarlijkse herberekening door een extern bureau.

Overschrijding Burgerzaken (€ -77.220)

In 2024 zijn er meer reisdocumenten en rijbewijzen aangevraagd dan was voorzien op basis van de vervaldatum van documenten van inwoners. Hierdoor zijn er ook hogere kosten gemaakt voor de aankoop van documenten en afdracht aan het Rijk. Daarnaast zijn er meer kosten gemaakt voor de verkiezingen. Hier staat wel een extra vergoeding via het gemeentefonds tegenover maar die is hier niet zichtbaar omdat de uitkering uit het gemeentefonds valt onder programma Algemene dekkingsmiddelen.

Overschrijding Raad en raadscommissies (€ -32.310)

Inkomsten

Overschrijding Burgerzaken (€ 45.118)

In 2024 zijn er meer reisdocumenten en rijbewijzen aangevraagd dan was voorzien op basis van de vervaldatum van documenten van inwoners,

De gemeente Midden-Delfland is een veilige gemeente om in te wonen, werken en recreëren.

Gewenst maatschappelijk effect
Inwoners, ondernemers en bezoekers voelen zich veilig in Midden-Delfland. Wanneer er een incident, ramp of crisis is of deze zich dreigt voor te doen, merken inwoners dat de gemeente dit passend oppakt.

Een goede en veilige leefomgeving is een basisvoorwaarde bij de beleving van de kwaliteit van leven in een gemeente. Cittaslow besteedt bij de fysieke leefomgeving aandacht aan herstel en herbestemming van vervallen locaties en leegstaande panden. De aandacht voor de fysieke leefomgeving draagt bij aan de leefbaarheid en veiligheid in een gemeente.

Operationeel doel om het gewenste effect in de samenleving te bereiken
We zetten in op het voortzetten van ons veiligheidsniveau. We zetten lopende activiteiten voort. De meeste aandacht gaat uit naar de veiligheidsaspecten die we noemen in het geldende actieprogramma veiligheid. Het operationele doel staat eveneens in dit actieprogramma.

Concrete doelen/acties
Veiligheid waarborgen is een kerntaak van de overheid die steeds ingewikkelder wordt. Veiligheidsproblemen worden groter en dringender. Zo nemen criminaliteit, zoals ondermijning en cybercriminaliteit, en fysieke veiligheidsrisico’s, toe. De effectieve aanpak van de veiligheidsvraagstukken vraagt bovendien steeds vaker om een algehele samenwerking, bijvoorbeeld tussen zorg en veiligheid en tussen private en publieke partijen.

Zo zullen er continu Beleids- en programmaontwikkelingen voor een brede aanpak van veiligheid (zoals het IVP/Integraal Veiligheidsbeleid ) plaatsvinden en rond specifieke veiligheidsthema’s zoals Ondermijning, Cybercrime en Informatiebeveiliging.

Wat gaan we daarvoor doen?

Maken van (Risico-)analyses, evaluatie en benchmarks van veiligheidsvraagstukken en de aanpak daarvan (met o.a. ondersteuning van het RIEC), zoals enquêtes veiligheid en leefbaarheid, de benchmark integrale veiligheid.

• Ontwikkeling en implementatie van instrumenten, interventies en onderdelen van een veiligheidsaanpak zoals Toezicht en handhaving Openbare Ruimte;
• Het Integraal Veiligheidsbeleid 2025 - 2028 opstellen met bijbehorende uitvoeringsplannen;
• Organisatie- en netwerkontwikkeling van deelnemers in het veiligheidsdomein;
• Versterkingsgelden van het rijk inzetten om een ‘aanpak ondermijning op bedrijventerreinen’ op te zetten voor bedrijventerrein Harnaschpolder;
• O.a. het evenementenbeleid actualiseren met extra vrijgemaakte middelen;
• In 2024 willen we de BOA functie versterken door een tweede BOA aan te stellen. De werving voor deze functie wordt gestart als de middelen door de raad ter beschikking worden gesteld. Met deze versterking worden de BOA's aanzienlijk effectiever en zichtbaarder binnen de gemeente. Bovendien kunnen de BOA's, indien nodig, gezamenlijk worden ingezet en elkaar ondersteunen.

Instrumenten

• IVB (integraal veiligheidsbeleid)
• Uitvoeringsprogramma IVB
• Algemene Plaatselijke Verordening Midden-Delfland (en bijzondere wetten)
• Evenementenbeleid
• Horecabeleid
• Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Haaglanden
• Regionaal Crisisplan Haaglanden
• Onze handhaver/BOA
• Veiligheidshuis– en kamer
• VTH beleid (vergunning-, toezicht- en handhavingsbeleid)
• Het RIEC en Bibob (van de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur)
• Bemiddeling & Mediation

Partners in 2024
De samenwerking met onze partners, zoals buurtpreventie, politie en brandweer, is verder versterkt. De overeenkomst met de buurtpreventie is herzien en er is een subsidieregeling opgesteld om hun inzet te ondersteunen. We hadden regelmatig overleg met onze partners, waarbij de focus lag op de thema’s uit het Integraal Veiligheidsplan 2024-2027 en het bijbehorende uitvoeringsplan 2024-2025.

Wat deden we in 2024

In 2024 is de inzet op zichtbaarheid en handhaving verder uitgebreid met de komst van een tweede BOA. Dit heeft bijgedragen aan een versteviging van onze handhavingscapaciteit en een snellere reactie op meldingen. De samenwerking tussen de BOA’s en de wijkagenten is sterker en intensiever geworden. Meldingen worden regelmatig besproken en, wanneer gewenst, teruggekoppeld aan de melder.

Afgelopen jaar is opnieuw stevig ingezet op de aanpak van ondermijning. Dit is mede mogelijk gemaakt door de samenwerking met het Regionaal Informatie- en Expertise Centrum (RIEC). Een projectleider ondermijning is aangesteld om nog verdere uitvoering te geven aan het plan van aanpak ondermijning. Er wordt steeds meer ingezet op bewustwording, zowel binnen de organisatie als daarbuiten. Zo is er onder andere een bijeenkomst georganiseerd voor ondernemers om hen te informeren over ondermijningsrisico’s en signalering.

Ook is er in 2024 veel aandacht besteed aan crisisbeheersing. Er heeft een grootschalige oefening plaatsgevonden voor het gemeentelijk beleidsteam. Dit soort oefeningen wordt slechts eens in de zoveel tijd georganiseerd en draagt bij aan een goede voorbereiding op crisissituaties. Daarnaast hebben veel medewerkers trainingen gevolgd of cursussen afgerond ter voorbereiding op nieuwe functies binnen crisisbeheersing.

Verder is in 2024 de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) herzien. Dit past binnen de werkwijze om jaarlijks te bekijken of actualisatie nodig is, zodat regelgeving up-to-date blijft en aansluit bij nieuwe ontwikkelingen.

De gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Haaglanden (VRH)  is ontstaan door de Wet veiligheidsregio’s. In deze wet staat dat gemeenten moeten samenwerken. Ze moeten samen afspraken maken over hoe ze omgaan met brandweerzorg, rampenbestrijding en crisissituaties en geneeskundige hulpverlening. Met politie, zorg en het Veiligheidshuis Haaglanden werken we aan een gezamenlijke aanpak bij gebiedgebonden overlastgevende thema's.

Uitgaven

Onderschrijding Brandweer en rampenbestrijding (€ 28.248)

Overschrijding Overige openbare orde (€ -124.297)

Geen toelichting. Opgenomen bedrag is kleiner dan € 25.000.