Inleiding

Hierbij ontvangt u de jaarstukken van 2023. In deze jaarstukken verantwoorden we ons over het gevoerde beleid. We bespreken zowel onze noodzakelijke taken als de punten uit ons collegeprogramma. We laten zien welke doelen we hebben bereikt, wat we daarvoor hebben gedaan en wat het heeft gekost.

Realiseren ambities
We hebben in 2023 flinke stappen gezet en slaagden er in veel van onze ambities te realiseren. In een tijd waarin inwoners te maken hadden met stijgende energiekosten en dalende koopkracht, slaagden we erin de lokale (woon)lasten gemiddeld gelijk te houden.

We ondersteunden met collectieve inkoopacties voor duurzame investeringen in de woning, we hebben het programma “Duurzaam boer blijven” landelijk op de kaart gezet en we bereikten een doorbraak in de jarenlange impasse rond de ontwikkeling van extra woningen en een nieuw winkelcentrum in Den Hoorn.

Bovendien startten we samen met Wonen Midden-Delfland met de bouw van het woonwijkje Euterpe, dat de komende 10 jaar onderdak biedt aan Oekraïense ontheemden, starters en spoedzoekers. In het jaarverslag leest u per programma welke ambities en opgaven verder zijn gerealiseerd.

We hebben niet álle voornemens gerealiseerd. Door de krapte op de arbeidsmarkt en schaarste op andere terreinen lukte dat niet volledig. Daarom stellen wij voor om een bedrag van € 1 miljoen te onttrekken aan de algemene reserve. Dit bedrag is bestemd voor projecten die in 2023 niet volledig zijn afgerond. Dit is inclusief een bedrag van ruim € 250.000,- waarover u bij eerdere besluitvorming al heeft ingestemd om dit over meerdere jaren te verdelen. U leest hierover meer in de financiële samenvatting van het jaarverslag.

Resultaat Jaarrekening
De afgelopen jaren hebben we onze jaarrekeningen steeds met een positief saldo afgesloten. Dit jaar was dat niet mogelijk. De jaarrekening sluit met een (bescheiden) negatief saldo van € 0,1 miljoen. Gelukkig hebben we een financieel gezonde basis, waardoor we dit tekort goed kunnen opvangen.

Rechtmatigheid en getrouw beeld
Over het verslagjaar 2023 geven wij voor het eerst een rechtmatigheidsverantwoording af. Hiermee leggen wij aan u verantwoording af over de naleving van de regels voor het financiële reilen en zeilen in de organisatie. In de paragraaf bedrijfsvoering leest u daarom voor het eerst het hoofdstuk ‘rechtmatigheidsverantwoording’.

De accountant is van oordeel dat de jaarrekening 2023 een getrouw beeld geeft van het eigen vermogen op 31 december 2023 en het resultaat over 2023. De controle verklaring is toegevoegd aan de jaarstukken.

De Begroting 2023 was de eerste in de collegeperiode 2022-2026. De gemeenteraad heeft deze begroting, met voortzetting van bestaand(e) beleid en cijfers en slechts aangevuld met noodzakelijke en onvermijdelijke uitgavenstijgingen, op 8 november 2022 vastgesteld. Voor invulling van de resterende structurele financiële ruimte heeft de gemeenteraad op 20 december 2022 vanuit een keuzelijst de 2e Begrotingswijziging 2023-2026 vastgesteld. Deze invulling bestond voor een deel uit exogene mutaties die na verzending van de begroting 2023-2026 naar voren zijn gekomen/bekend zijn geworden. Daarnaast is vanuit de keuzelijst besloten tot enkele structurele mutaties tot nieuw of intensivering van beleid (passend binnen de structurele begrotingsruimte). Tot slot bevatte de 2e Begrotingswijziging 2023-2026 diverse incidentele mutaties, vooral bedoeld voor een impuls op diverse beleidsterreinen. Het ging hier onder meer om een incidentele extra bijdrage aan Stichting Welzijn Midden-Delfland (SWMD), het verwijderen van wegmeubilair en een budget voor het opstellen van een nieuw informatiebeleidsplan 2027-2031.
De Begroting 2023 was, na vaststelling van deze 2e Begrotingswijziging 2023-2026, niet sluitend voor 2023 (€ -2.098.592). Maar was, zonder te bezuinigen, wel structureel sluitend, gaf ruimte voor ambities en kende een vrijwel gelijkblijvende lastendruk voor burgers.

Zeker met de aanvullingen vanuit de keuzelijst bij de Begroting 2023 hadden we een ambitieus programma voor 2023. Desondanks zijn we erin geslaagd veel hiervan te realiseren. En zoals ook toegelicht in de 2e Begrotingswijziging 2023-2026 zetten we de meerjarige ambities in de komende jaren voort.
Na vaststelling van de 4e periodieke begrotingswijziging 2023, de laatste bijstelling van de Begroting 2023, kenden we een begrotingsaldo over 2023 van € -3,4 miljoen. We sluiten 2023 echter af met een negatief resultaat van € 0,1 miljoen. Dit resultaat is het saldo van diverse mee- en tegenvallers. Deze zijn vooral incidenteel van aard. Alle budgetover- en onderschrijdingen (voor zover boven de verantwoordingsgrens) worden binnen de programma's afzonderlijk toegelicht.

De algemene reserve sluit per 31 december 2023 op een stand van € 10,4 miljoen. Deze kent hiermee een zeer beperkte afname (€ 88.000) ten opzichte van de stand per 31 december 2022 (exclusief Resultaat Jaarrekening 2023).
Deze jaarrekening bevat het voorstel om een bedrag van € 1,0 miljoen weer beschikbaar te stellen in 2024 voor projecten die in 2023 niet (volledig) uitgevoerd zijn. Dit komt ten laste van de algemene reserve. Deze neemt na verwerking van het negatieve resultaat over 2023 en het voorstel om budget door te schuiven af tot € 9,3 miljoen.

De accountant is van oordeel dat de jaarrekening 2023 een getrouw beeld geeft van het eigen vermogen op 31 december 2023 en het resultaat over 2023. De controleverklaring is toegevoegd aan de jaarstukken. Hierin leest u dat de jaarrekening 2023 een getrouw beeld geeft van de omvang en samenstelling van zowel de baten, als de lasten over het boekjaar 2023. De activa en passiva per 31 december 2023 zijn in overeenstemming met de geldende voorschriften.

Waar we bij de 4e periodieke begrotingswijziging een tekort over 2023 voorzagen van € 3,4 miljoen hebben we het jaar afgesloten met resultaat van € -0,1 miljoen. Deze verbetering van het financiële resultaat is deels het gevolg onderbesteding of nog in 2024 uit te voeren of af te ronden werkzaamheden, maar vooral het gevolg van incidentele voordelen (zie ook onder Financiële samenvatting).
Samen met deze verbetering van het financiële resultaat hebben we ook veel van onze ambities tot een goed einde kunnen brengen of in elk geval op kunnen starten.
In de beheersing van onze budgetten, zowel exploitatiebudgetten als investeringskredieten, hebben we wederom stappen gezet en dit proces blijven we voortzetten. Het financieel perspectief voor de komende jaren geeft voor ons, evenals voor alle andere gemeenten, reden tot zorgen. Vooral door de afname van de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Vooralsnog komt het Rijk niet over de brug om kortingen op de algemene uitkering volledig terug te draaien en gemeenten volledig te vergoeden voor de uitvoering van (medebewinds)taken. Zoals we eerder al hebben uitgesproken, willen we niet lijdzaam afwachten tot het Rijk over de brug komt en evenmin rücksichtsloos snijden in ons voorzieningenniveau.

Ons uitgangspunt is en blijft om te focussen op wat nodig is voor een solide gemeente zonder losse eindjes in bedrijfsvoering of dienstverlening. Dat betekent dat we kritisch blijven op het realisme van onze planningen en ramingen, op onze uitgaven en we terughoudend moeten zijn met extra impulsen of nieuwe ontwikkelingen, omdat de middelen hiervoor schaars zijn. In de Kadernota 2025-2028 gaan we verder in op ons financieel perspectief.

De jaarstukken bestaan uit het jaarverslag en de jaarrekening. De jaarrekening is volgens de voorschriften uit het Besluit Begroting en Verantwoording opgebouwd zoals de begroting 2023-2026. Hierin zijn het beleid en de doelstellingen van de gemeente verdeeld over 7 programma’s. Daarnaast leggen we verantwoording af over de algemene dekkingsmiddelen en overheadlasten. Dit zijn voorgeschreven overzichten die apart worden verantwoord in de jaarstukken.