Onderhoud kapitaalgoederen

In deze paragraaf gaan wij in op het onderhoud van de kapitaalgoederen en de daaruit voortvloeiende financiële consequenties. De kwaliteit van de openbare ruimte is belangrijk voor het woongenot van inwoners. De kapitaalgoederen dragen bij aan dit woongenot. Het gaat hierbij om wegen, riolering, water, groen, speelplaatsen, openbare verlichting, civiele kunstwerken, begraafplaatsen en gebouwen.

In onderstaande tabel het overzicht van de werkelijke exploitatiekosten voor klein en groot onderhoud van de kapitaalgoederen (inclusief kapitaallasten en manuren) en het totaal van de investeringen in 2023.

Taakveld	Klein en groot onderhoud
Wegen	€ 1.875.403
Openbare verlichting	€ 350.306
Kunstwerken (bruggen)	€ 541.747
Riolering	€ 1.496.487
Binnenhavens, doorgaande waterwegen en beschoeiingen	€ 337.800
Openbaar groen	€ 1.385.630
Speelplaatsen	€ 175.485
Totalen	€ 6.162.858

Daarnaast is in 2023 een bedrag van € 3.622.140 uitgegeven aan nieuwe investeringen van kapitaalgoederen.

Het reguliere preventieve onderhoud aan asfalt- en elementverhardingen wordt uitgevoerd conform het onderhoudsplan. Dit onderhoudsplan wordt gemaakt op basis van de resultaten van de tweejaarlijkse weginspecties. Het onderhoud vindt zoveel mogelijk plaats volgens de methode van wegvakonderdeel gericht onderhoud. Door de ophoging van de beheerbudgetten is een inhaalslag mogelijk geweest en is de achteruitgang van de kwaliteit in de afgelopen jaren gestopt. Er is een beheerplan voor wegen opgesteld waarin is aangegeven wat er nodig is om 94% van het wegenareaal op beeldkwaliteitsniveau A+, A en B (voldoende volgens de CROW-norm) te brengen. Na de inspectie van voorjaar 2024 worden de benodigde budgetten verwerkt in de begroting 2025 en verder.

Financiering
Met het reguliere onderhoud is in 2023 een bedrag gemoeid van € 1.875.403 inclusief vaste lasten zoals kapitaallasten, verzekering, manuren, tractie. De direct inzetbare kosten voor het dagelijks beheer en onderhoud aan wegen bedroegen in 2023 € 1.330.919. Dit is exclusief investeringen.

In 2023 is het nieuwe gemeentelijk Water- en Rioleringsplan (WRP) vastgesteld. Jaarlijks wordt het WRP uitgewerkt in een operationeel jaarprogramma. Hierin worden de concrete plannen voor aanleg, onderzoek, maatregelen, reparaties, vervanging en verbetering voor het betreffende jaar opgenomen. In het Operationele Programma (OP) wordt tevens aangegeven of alle in voorafgaande OP’s beschreven taken zijn uitgevoerd (een evaluatie). Achtereenvolgende OP’s geven dus een volledig beeld van alle activiteiten die in de planperiode van het vGRP zijn uitgevoerd.

De belangrijkste onderhoudsmaatregelen betreffen:

• vervanging en relining vrijvervalriolering;
• vervanging versleten pompen en oude besturing van de drukriolering;
• vervanging persleidingen;
• vervanging hoofdgemalen;
• onderzoeken functioneren riolering (onder andere meten aan overstorten);
• onderhoud aan gemalen en pompen drukriolering en vrijvervalriolering (niet vooraf in te plannen reparaties).

Financiering
Het reguliere preventieve onderhoud aan rioleringen gebeurt op basis van het operationeel jaarprogramma. Met dit onderhoud is in 2023 een bedrag gemoeid van € 1.496.487. (inclusief kapitaallasten, manuren en tractie).

Het Hoogheemraadschap van Delfland is, binnen haar beheergebied, verantwoordelijk voor de waterkwantiteit en -kwaliteit. Daarom eist het hoogheemraadschap met de regelgeving in de zogenaamde ‘keur’ dat alle watergangen voldoen aan de normen die zij daaraan stelt. Deze normen bepalen onder meer de diepte van de watergang en de hoeveelheid plantengroei die is toegestaan. Afhankelijk van het type watergang en de daarvoor geldende normen moet het onderhoud minder of meer frequent uitgevoerd worden. De eigenaren en/of aangelanden van de watergangen zijn voor deze uitvoering verantwoordelijk. De gemeente is eigenaar en aangelande van een groot aantal watergangen of delen daarvan. Voor de gemeente betekent dit dat zij hieraan jaarlijks onderhoud moet uitvoeren.

De belangrijkste onderhoudsmaatregelen betreffen:

• uitmaaien van de watergangen;
• baggerwerkzaamheden;
• maaien van de slootkanten;
• verwijderen van drijfvuil en overhangende takken.

Voor het baggeren is in 2023 een nieuw beheerplan opgesteld.

Financiering
Met het reguliere preventieve onderhoud aan water (maaien van waterplanten en baggeren) is in 2023 een bedrag gemoeid van € 337.800.

De gemeenteraad heeft het ‘Groenbeleidsplan Midden-Delfland 2007-2022’, zoals uit de titel blijkt, vastgesteld voor de periode 2007-2022. Bij de vaststelling is bewust gekozen voor een lange looptijd van het plan. De reden daarvan is dat ontwikkelingen in het openbaar groen vaak langjarig zijn. Bestendigheid in beleid is belangrijk om het groenbeheer goed uit te kunnen voeren.

De groenvoorzieningen in Midden-Delfland worden door de eigen dienst en door aannemers onderhouden. Het overgrote deel van het onderhoud is uitbesteed aan aannemers. De afspraken met de aannemers over planmatige uitvoering van het onderhoud zijn vastgelegd in meerjarige onderhoudscontracten (groenbestekken). Het boombeheer wordt door de eigen dienst uitgevoerd. In 2023 is het bomenareaal in een nieuw areaalbeheersysteem gezet dat door de medewerkers buiten bijgehouden kan worden.

Financiering
Met het groenonderhoud is een bedrag gemoeid van € 1.385.630 in 2023, inclusief vaste lasten zoals kapitaallasten, manuren en tractie.

Het beleidsplan (Nota spelen) is gericht op een ontwikkeling van het aanbod van speelvoorzieningen. Het areaal speelplekken verandert geleidelijk. Aanpassingen leiden tot een betere spreiding van het aanbod. Speeltoestellen verouderen en zijn in principe na 10 tot 15 jaar afgeschreven, afhankelijk van het materiaal. Door het opstellen en bijhouden van een beheer-, vervangings- en onderhoudsprogramma kunnen de speelterreinen kwalitatief in goede conditie worden gehouden en voldoen deze aan de veiligheidseisen. In het beleidsplan is op basis van wetgeving en de kwaliteit van de speelplaatsen een vervangingsoverzicht opgesteld. Het reguliere preventieve onderhoud aan speelvoorzieningen gebeurt op basis van het beleidsplan.

De gemeente voert het onderhoud aan speelterreinen zelf uit. Maandelijks controleren wij de toestellen en terreinen. Ook voeren wij jaarlijks een algemene veiligheidsinspectie uit. Bij gebreken en/of schade nemen wij direct maatregelen. De controles en verrichte reparaties tekenen wij op in een logboek. In 2023 zijn de speelplaatsen met de valondergronden in een areaalbeheersysteem gezet.

Financiering
Met het reguliere onderhoud is een bedrag gemoeid van € 175.485 in 2023.

Het verbeteren en het energiezuiniger maken van de openbare verlichting vindt plaats aan de hand van het actuele beheerplan (Keuzenotitie openbare verlichting). Het reguliere preventieve onderhoud aan openbare verlichting vindt plaats op basis van het onderhoudsplan. Afgeschreven verlichting vervangen wij voor zuinige, slimme en innovatieve verlichting. In het (landelijke) energieakkoord voor duurzaam energiebeleid zijn doelstellingen op het gebied van energiebezuiniging beschreven. Aan de hand van het beheerplan willen we bereiken dat de openbare verlichting:

• conform de ROVL-2011 richtlijnen in goede staat van onderhoud blijft;
• wanneer mogelijk wordt verbeterd;
• conform de doelstelling energiezuiniger en slimmer wordt.

Financiering
Met het onderhoud is in 2023 een bedrag gemoeid van € 350.305 inclusief vaste lasten. De direct inzetbare financiële middelen voor het laten branden van en het dagelijks beheer en onderhoud aan de openbare verlichting bedragen in 2023 € 216.019. Dit is exclusief investeringen.

Onder de civiele kunstwerken verstaan wij bruggen, brugduikers, kades, damwanden, stuwen en beschoeiingen. De bruggen en brugduikers worden driejaarlijks geïnspecteerd. De laatste inspectie was in 2023. Het onderhoud wordt uitgevoerd conform de inspectieresultaten. Voor de kades, damwanden, stuwen en beschoeiingen is in 2023 een beheerplan opgesteld.

Financieel
Met het preventieve en correctieve onderhoud is in 2023 een bedrag gemoeid van € 353.200. Dit bedrag maakt deel uit van de totale begroting voor civiele kunstwerken in 2023 van € 541.747.

De huidige vastgoedportefeuille is grotendeels historisch gegroeid en niet ontstaan vanuit een overkoepelende visie op het gemeentelijke vastgoed. Een aantal gebouwen heeft niet tot nauwelijks een maatschappelijke of commerciële functie. Vastgoed is een belangrijk instrument om gemeentelijke doelstellingen mee te realiseren. Losse grond, de openbare ruimte en (school)gebouwen waarop de gemeente nog een economisch claimrecht heeft, vallen buiten de scope van het beheer van de gemeentelijke gebouwen. De gemeente heeft ongeveer 35 gebouwen in beheer.

In 2021 is gestart met het opstellen van een vastgoedvisie. Dit stuk moet uitgewerkt worden tot een kadernota vastgoedbeleid. Dat kader is een handvat voor professioneel beheer en exploitatie van het vastgoed. Een vervolgstap hierin is het onderzoeken in hoeverre de huur van de gemeentelijke gebouwen de kosten dekt.

In 2023 is gestart met de opzet van het beheerplan onderhoud gebouwen. Het plan is in concept gereed en wordt in de eerste helft van 2024 in de gemeenteraad behandeld. In het beheerplan wordt een voorziening gevormd voor het groot onderhoud van de gebouwen. In navolging op de klimaatdoelstelling is de routekaart verduurzaming gemeentelijk vastgoed opgesteld. Deze routekaart geeft per gebouw aan welke maatregelen uitgevoerd kunnen worden en hoeveel budget hiervoor nodig is. In het beheerplan is rekening gehouden met de maatregelen uit de routekaart, met uitzondering van zonnepanelen. De handelswijze rondom zonnepanelen en de daarmee gepaarde investeringen worden nader uitgewerkt.

In 2023 is planmatig onderhoud uitgevoerd.

In 2023 zijn er 3631 meldingen over de buitenruimte gemaakt. Dit zijn er ongeveer evenveel als het jaar ervoor. De verdeling over de kernen is als volgt:

Dorpskern	Aantal meldingen
Den Hoorn	1457
Maasland	1169
Schipluiden	1005

Hieronder het overzicht van het totaal aantal meldingen in de afgelopen jaren en de uitsplitsing van de meldingen in 2023 per categorie en per kern.

Jaar	Aantal meldingen
2020	3703
2021	4086
2022	3632
2023	3631

Totaal aantal meldingen per categorie	Totaal 2022	Totaal 2023
Straatmeubilair, straatverlichting en verkeerslichten	750	742
Wegen, bruggen en gladheid	685	573
Groen	687	701
Afval en reiniging	474	418
Verkeer en parkeren	280	253
Riolering	108	177
Dieren en ongedierte	194	120
Sloten, vijvers en singels	66	65
Speelvoorzieningen	96	129
Wijk in aanbouw	6	10
Begraafplaats	9	5
Handhaving en veiligheid	277	438
Totaal	3632	3631