Programma 7

In de ruimtelijke ordening spelen diverse belangen en ontwikkelingen. Deze ontwikkelingen hebben invloed op de bestaande en toekomstige fysieke leefomgeving van de inwoners van onze gemeente. Wij willen mede door participatie van onze inwoners ruimtelijke projecten tot ontwikkeling brengen die bijdragen aan de doelen van het strategisch ruimtelijk beleid en de ruimtelijke kwaliteit van de fysieke leefomgeving. Op deze wijze streven wij een groter maatschappelijk draagvlak na voor ruimtelijke ontwikkelingen, zoals de ontwikkeling van woningbouwlocaties en bedrijfsterreinen. Daarnaast biedt het ruimtelijk beleid, dat is vastgelegd in de omgevingsvisie 1.0 handvatten voor het bestuur om tot goede belangenafwegingen te komen.

Gewenst maatschappelijk effect.
Het ruimtelijk ordeningsbeleid is ondersteunend aan de missie van de gemeente en de Gebiedsvisie Midden-Delfland®2025 en Vitale dorpen in 2025. Met beleid en regelgeving ondersteunen we een proces waarbij ruimte zodanig wordt bestemd dat gebruikers ervan zich maximaal kunnen ontplooien. Daarnaast hebben we respect voor de medegebruiker en nemen we eenieders verantwoordelijkheid voor de wet in acht (ruimte maken en ruimte delen). Ook willen we komen tot een harmonieuze, evenwichtige, duurzame en leefbare samenleving. De componenten wonen, werken, verzorgen, recreëren, verkeer, natuur en milieu moeten ieder voor zich en in gezamenlijkheid de juiste aandacht krijgen.

Wonen
Voor het in stand houden van de voorzieningen en daarmee de leefbaarheid in de dorpen in Midden-Delfland is wonen van groot belang.

Uitgaande van onze andere kerntaken zoals het in stand houden van het landschap zijn de mogelijkheden voor nieuwe woningbouwlocaties beperkt. Ook de dorpse uitstraling willen we behouden. Binnen de looptijd van deze meerjarenbegroting willen wij gemiddeld 75 (tot ongeveer 100) woningen per jaar realiseren.

In alle drie de dorpen worden woningen aan de voorraad toegevoegd. In Den Hoorn worden onder andere woningen opgeleverd aan de Woudselaan. Voor centrum Den Hoorn, De Kreek fase IV en Equestrum worden de woningbouwplannen (verder) voorbereid. In Schipluiden zijn er onder andere plannen voor het toevoegen van woningen in het centrum, Keenenburg V. De planvoorbereiding en formele processen zijn opgestart. In Maasland komen er onder andere woningen bij in het centrum, in de bebouwde kom (Maaslandse Zoom) en op de Maaslandse Dam.

Omgevingswet
Op 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet in werking. Dit is een transformatie die beleidsmatig en procedureel vergelijkbaar is met de transities in het sociaal domein. Deze wet bundelt 26 verschillende wetten in één wet en richt zich op het beschermen en benutten van de fysieke leefomgeving. De hoofddoelen van deze wet sluiten aan op onze uitgangspunten voor het landschap, dorpen en buurtschappen:

1. Bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit;
2. Doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen van de fysieke leefomgeving voor de vervulling van maatschappelijke behoeften.

Op korte termijn is de implementatie gericht op de verplichte en noodzakelijke onderdelen die verbonden zijn aan deze stelselwijziging (de zogenoemde minimale acties van het VNG). Hiertoe is onder andere de Omgevingsvisie 1.0 vastgesteld in 2021, nieuwe software geïmplementeerd en het DSO (Digitaal Stelsel Omgevingswet) ingevoerd. Per 1 januari 2023 kunnen we digitaal meldingen en vergunningen ontvangen en afhandelen en zijn de werkprocessen aangepast om aan de nieuwe wettelijke procedures te voldoen. In 2023 werken we met nieuwe werkprocessen en software volgens de filosofie van de Omgevingswet.

Tevens wordt gewerkt aan de voorbereiding van het Omgevingsplan. Dit plan moet uiterlijk in 2029 vastgesteld worden. In het Omgevingsplan moet alle gemeentelijke regelgeving voor de fysieke leefomgeving worden ingebracht, zoals de bestemmingsplannen en plaatselijke verordeningen. Voor het Omgevingsplan en overige onderdelen van de Omgevingswet richten wij ons op vijf onderscheidende deelgebieden, te weten het Bijzonder Provinciaal Landschap, de glastuinbouwgebieden en de dorpen Den Hoorn, Maasland en Schipluiden.

Cittaslow richt zich op behoud en versterking van de ruimtelijke kwaliteit van de (fysieke) leefomgeving.

Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken
Midden-Delfland werkt vanuit een ruimtelijke en landschappelijke samenhang tussen het Bijzonder Provinciaal Landschap en de daarin gelegen dorpen toe naar een Omgevingsvisie waarin kwaliteit van leven voor inwoners, ondernemers en bezoekers centraal staat vanuit een integrale afweging van de maatschappelijke belangen zoals die worden uitgewerkt in de Nationale Omgevingsvisie en Provinciale Omgevingsvisie.

Concrete doelen/acties voor 2023
Voorbereiding invoering Omgevingswet:

• Afronden implementatie van de Omgevingswet en voorbereidingen treffen voor de Omgevingsvisie 2.0 en het definitieve Omgevingsplan;
• Werken met de nieuwe werkprocessen vanuit de nieuwe wettelijke structuur en filosofie van de Omgevingswet, zoals kortere procedures (soms van 26 naar 8 weken), meer maatwerk en participatie.
• Doorontwikkelen interne werkprocessen binnen het DSO en zorgen voor intern en extern digitaal koppelen aan nationale basisregistraties en gemeentelijke informatiesystemen;
• Opstellen en starten plan van aanpak om te komen tot een Omgevingsplan;
• Evalueren raadsbesluiten advies met instemming en (verplichte) participatie;
• Evalueren nieuwe gemeentelijke adviescommissie omgevingskwaliteit (GAO);
• Bepalen veranderopgave na 2023 met onder andere Omgevingsvisie 2.0 en definitief Omgevingsplan;
• Op basis van praktijkervaring de structurele uitvoeringskosten vaststellen.

Gekoppeld aan de invoering Omgevingswet is de invoering van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). De werkprocessen bouw- en woningtoezicht moeten we hiervoor aanpassen. Kern van deze wet is dat de ondernemer of aanvrager een onafhankelijke kwaliteitsborger aanwijst. Deze instelling toetst aan de wettelijke bouwkundige eisen en houdt toezicht op de bouw. De gemeente mag alleen toetsen aan de overige bouwkundige en ruimtelijke thema’s, zoals omgevingsplan, welstand e.d. Tevens beoordeelt de gemeente het borgingsplan en de risicoanalyse. Daarna heeft de gemeente feitelijk alleen nog de rol van handhaver. Verwachting is dat de workload gelijk blijft, maar inhoudelijk meer doorschuift naar de bouwfase en conflictbemiddeling tussen de diverse partijen. In 2023 geldt dit alleen nog voor gevolgklasse 1, daarna komen ook de overige bouwplannen aan de orde.

Gekoppeld aan invoering Omgevingswet voorbereiden op samenvoeging van de geogerelateerde basisregistraties (WOZ, BOR, BGT en BAG) tot een samenhangende objectregistratie op 1 januari 2025.

Tevens vervolgen we de processen voor de centrumontwikkelingen in Den Hoorn, Maasland en Schipluiden. De processen zijn gericht op een integrale ontwikkeling van:

• woningbouwplannen gericht op diverse doelgroepen (zie ook programma 7, beleidsveld Volkshuisvesting);
• faciliteren van nieuwe en bestaande ondernemingen die passen in de dorpscentra en daarmee een bijdrage leveren aan de leefbaarheid en vitaliteit in de dorpen;
• aandacht in de planontwikkeling voor een optimale verkeersafwikkeling en daarbij anticiperen op vraagstukken over toekomstige mobiliteit en mogelijke mobiliteitsbehoeften;
• verbeteren van de langzaamverkeersverbindingen voor voetgangers en fietsers in de dorpen;
• inrichting van woonwijken en dorpscentra met aandacht voor klimaatadaptatie, -mitigatie en energietransitie.

Instrumenten

• Omgevingsvisie 1.0
• Midden-Delfland®2025
• Landschapsontwikkelingsperspectief
• Structuurvisie Midden-Delfland 2025 (5 juli 2011)
• Omgevingsbeleidsplan Midden-Delfland (2017)
• Bouwverordening Midden-Delfland 2007
• Welstandsnota Midden-Delfland 2018
• Verordening op de commissie Welstand en Erfgoed Midden-Delfland 2011
• Handleiding Beeldkwaliteit Buitengebied 2016/Beeldkwaliteitsplannen
• Handboek Erfgoed Midden-Delfland
• Verordening kwaliteit vergunningverlening, toezicht en handhaving omgevingsrecht gemeente Midden-Delfland
• Grondbeleid inclusief grondexploitaties
• Aanwijzing Bijzonder Provinciaal Landschap (inclusief visie en uitvoeringsprogramma Gebiedstafel BPL)
• Grondinstrument (onderdeel Duurzaam Boer Blijven)
• Omgevingsdienst Haaglanden (ODH)
• Stichting Groenfonds Midden-Delfland
• Gemeenschappelijke regeling archeologie Midden-Delfland

Resultaten 2023

Voorbereiding invoering Omgevingswet

Binnen het Digitaal Stelsel Omgevingsrecht (DSO) zijn interne werkprocessen aangepast en applicaties (Rx.Mission, Rx.Base, STTR Builder) geïmplementeerd om aanvragen omgevingsvergunningen en meldingen digitaal te kunnen ontvangen en afhandelen volgens de nieuwe wettelijke regelingen. De nationale basisregistraties en gemeentelijke informatiesystemen zijn gekoppeld aan de applicaties.

Ook is inzet gepleegd op het kunnen ondersteunen van initiatiefnemers bij de voorbereiding van een aanvraag omgevingsvergunning via een integraal omgevingsoverleg, en het instellen van de Adviescommissie Omgevingskwaliteit.

Wonen

Binnen het beleidsveld Volkshuisvesting is de voortgang van de woningbouwprojecten weergegeven. In 2023 zijn de volgende plannen vastgesteld:

Instrumenten
- Omgevingsvisie 1.0
- Midden-Delfland®2025
- Landschapsontwikkelingsperspectief
- Structuurvisie Midden-Delfland 2025 (5 juli 2011)
- Omgevingsbeleidsplan Midden-Delfland (2017)
- Bouwverordening Midden-Delfland 2007
- Welstandsnota Midden-Delfland 2018
- Verordening op de commissie Welstand en Erfgoed Midden-Delfland 2011
- Handleiding Beeldkwaliteit Buitengebied 2016/Beeldkwaliteitsplannen
- Handboek Erfgoed Midden-Delfland
- Verordening kwaliteit vergunningverlening, toezicht en handhaving omgevingsrecht gemeente Midden-Delfland
- Grondbeleid inclusief grondexploitaties
- Aanwijzing Bijzonder Provinciaal Landschap (inclusief visie en uitvoeringsprogramma Gebiedstafel BPL)
- Grondinstrument (onderdeel Duurzaam Boer Blijven)
- Omgevingsdienst Haaglanden (ODH)
- Stichting Groenfonds Midden-Delfland
- Gemeenschappelijke regeling archeologie Midden-Delfland

Omgevingsdienst Haaglanden (ODH) voert wettelijke milieutaken uit. Hierbij wordt voldaan aan landelijke kwaliteitscriteria, wordt gezorgd voor specialismevorming op inhoud en wordt een bijdrage geleverd aan een constante en eenduidige taakuitvoering in de regio. Deelname aan deze gemeenschappelijke regeling is opgelegd vanuit de Wet milieubeheer.

Met de deelname aan de gemeenschappelijke regeling archeologie Midden-Delfland wordt beoogd op een efficiënte en doelmatige wijze invulling te geven aan de gemeentelijke wettelijke verplichtingen op het gebied van archeologisch onderzoek en het scheppen van de mogelijkheid om vondsten uit opgravingen in een eigen depot onder te brengen. Dit is een zogenaamde ‘lichte’ gemeenschappelijke regeling tussen de gemeenten Delft en Midden-Delfland op basis waarvan de stadsarcheoloog Delft tegen vergoeding de wettelijke taken van een archeoloog in Midden-Delfland mag verrichten.

Uitgaven
Onderschrijding Ruimtelijke ordening (€ 299.215)
Bouwplannen (niet zijnde grexen) particulier initiatief: Er is sprake van een toename van het begeleiden van bouwinitiatieven door particuliere partijen. De gemeente heeft hierbij geen grondpositie en er is dus geen sprake van grondexploitaties. Financieel uitgangspunt hierbij is dat wij kostenverhaal toepassen: de kosten die we maken brengen wij in rekening bij de initiatiefnemer/ontwikkelende partij. Om kostenverhaal inzichtelijk te maken ramen we in deze begroting zowel de te verwachte kosten als ook de te verwachte opbrengsten (zie ook baten).

Bouwplannen (niet grexen) initiatief gemeente: De inzet op gemeentelijke initiatieven (die geen grondexploitaties zijn of worden) staat in eerste instantie geen kostenverhaal tegenover. Hiervoor vragen wij de raad om uitvoeringsbudgetten (zoals Hoornbloem en Centrum Schipluiden).

Ruimtelijke ordening, bouwplannen initiatief gemeente en particulier tezamen:
Op dit taakveld is een overschrijding op inhuur personeel zichtbaar (€ 46.866). Een onderschrijding op BGT (€ -15.689) en adviezen derden (€ -13.718). Hiernaast is er een verschuiving van werkgeverslasten (€ -77.991). Voor de herontwikkeling Hoornbloem is een budget onbenut gebleven, waarvoor bij de jaarrekening een verzoek is dit door te schuiven naar 2024 (€ -19.800).

Inkomsten
Onderschrijding Ruimtelijke ordening (€ -554.975)
De onderschrijding ontstaat met name op bouwplannen particuliere initiatieven / anterieure overeenkomsten.
In de begroting gaan wij ervan uit dat wij kosten voor onze inzet op particuliere initiatieven (bouwplannen niet zijnde grexen, particulier initiatief) kostenverhaal toepassen. Wij gaan er in de begroting van uit dat wij 80% van de te maken kosten daadwerkelijk kunnen verhalen.
Echter, werkelijke kostenverhaal is achter gebleven op begroot, omdat het niet altijd lukt om tot ondertekening van een anterieure overeenkomst te komen. Onzekerheid binnen (regelgeving over) de woningmarkt is hierbij een belangrijke oorzaak. Doordat het niet altijd lukt om tot een overeenkomst te komen ontstaat er een onderschrijding op de raming inkomsten.

Wij streven naar een evenwichtige woningvoorraad, waarbij het accent per dorp verschilt. Dit beleidsveld heeft een sterke relatie met het sociaal domein (onder andere Wet maatschappelijke ondersteuning, statushouders, voorrangsverklaringen, langer zelfstandig wonen, sociale cohesie en veilige woonomgeving), Locatieontwikkeling en Ruimtelijke ordening (randvoorwaarden en planning nieuwe woningbouwlocaties).

Gewenst maatschappelijk effect
Een gedifferentieerde woningvoorraad en drie vitale dorpen, waarmee we een aantrekkelijke gezinsgemeente vormen. Een belangrijk gewenst maatschappelijk effect daarbij is voldoende aanbod van betaalbare woningen in de drie dorpen.

Vanuit Cittaslow gaat het bij dit beleidsveld om een kwalitatieve inrichting van de woon- en leefomgeving. Het lokale beleid is gericht op de persoonlijke omstandigheden van inwoners en verschillende doelgroepen in de gemeente. Bij de planvorming voor woningbouw zijn duurzaamheid, veiligheid en de bijdrage aan de vitaliteit van de dorpen belangrijke beleidsonderdelen.

Met het woonbeleid beogen we het behoud van vitale dorpen door meer diversiteit te brengen in het woningaanbod en doorstroming te bevorderen.

Concrete doelen/acties voor 2023
De raad heeft de huidige Woonagenda verlengd tot eind 2022. Momenteel staat er veel druk op de woningmarkt en is er vanuit zowel de Rijksoverheid als de Provinciale overheid nieuw beleid in voorbereiding. Ook binnen onze gemeente is er volop aandacht voor instrumenten om woningbouw voor de juiste doelgroep te realiseren.

Wij blijven in 2023 intensief samenwerken met de woningcorporatie Wonen Midden-Delfland. Jaarlijks maken we prestatieafspraken met Wonen Midden-Delfland en de beide huurdersverenigingen.

De huidige Huisvestingsverordening vervalt op 1 juli 2023. In 2023 zal daarom een besluit nodig zijn over een eventuele nieuwe verordening. Ook hierover is afstemming noodzakelijk met de provincie en met de andere gemeenten in de regio.

In alle drie de dorpen worden woningen aan de voorraad toegevoegd. In Den Hoorn worden onder andere woningen opgeleverd aan de Woudselaan. Voor centrum Den Hoorn, De Kreek fase IV en Equestrum worden de woningbouwplannen (verder) voorbereid. In Schipluiden zijn er onder andere plannen voor het toevoegen van woningen in het centrum, Keenenburg V. De planvoorbereiding en formele processen zijn opgestart. In Maasland komen er onder andere woningen bij in het centrum, in de bebouwde kom (Maaslandse Zoom) en op de Maaslandse Dam.

Instrumenten

• Te actualiseren Woonagenda 2023-2027
• Raadsbesluit van 28 september 2021, betreft het besluit om het bestaande beleid van 30% sociaal nader uit te splitsen in 15% goedkope koop en 15% sociale huur, en minstens 10% van de nieuw toe te voegen woningen in het middeldure segment.
• Resultaten woonwensenonderzoek jongeren
• Omgevingsvisie 1.0
• Visie Behoud door ontwikkeling (Vitale Dorpen 2025)
• Huisvestingsverordening Midden-Delfland 2019, te actualiseren in 2023
• Vergunningen voor wijzigingen in de woonruimtevoorraad (splitsing, onttrekking, samenvoeging, omzetting, verbouwing tot twee of meer woonruimten).
• Gemeentelijk bod voor regionale nieuwe woningmarktafspraken
• Prestatieafspraken met Wonen Midden-Delfland
• Wet maatschappelijke ondersteuning en de voorzieningen die daarop gebaseerd zijn (wonen, zorg en welzijn)
• Bestuurlijke Tafel Wonen (de ambtelijke en bestuurlijke samenwerking in de woningmarktregio Haaglanden)
• Anti-speculatiebeleid 2017
• Beleidsnotitie Afkoop Sociale Woningbouw (gekoppeld aan Omgevingsvisie)

Resultaten 2023

Regionale samenwerking

In het regionale samenwerkingsverband met de gemeenten binnen de woningmarktregio Haaglanden (Bestuurlijke Tafel Wonen) is in 2023 de Regionale Realisatieagenda (Woondeal Haaglanden) ondertekend. De Regionale Woonzorgvisie is in ontwikkeling.

Samenwerking met Wonen Midden-Delfland

In 2023 hebben we intensief en constructief samengewerkt met Wonen Midden-Delfland op de volgende vlakken:

• Statushouders: afstemming en plaatsing statushouders conform taakstelling;
• Prestatieafspraken met Wonen Midden-Delfland en de beide huurdersverenigingen: monitoring van afspraken 2023 op basis van kpi's. Opstellen nieuwe prestatieafspraken 2024;
• Strategische samenwerking nieuwbouwlocaties.: continue onderlinge afstemming..

Huisvestingsverordening

Op 1 juli 2023 is de nieuwe Huisvestingsverordening Midden-Delfland 2023 van kracht geworden. Ten opzichte van de Huisvestingsverordening 2019 zijn daar geen grote wijzigingen in aangebracht.

Voortgang projecten

Maasland

• Euterpe: 30 woningen opgeleverd in december 2023;
• Maaslandse Zoom: Vastgesteld bestemmingsplan en programma gewijzigd naar meer sociale huurwoningen;
• Maasland: De Houve: Onherroepelijke bouwvergunning, verkoop gestart en voorbereidende bouwactiviteiten gestart.

Schipluiden

• Keenenburg V fase 2: voorbereiding tender en bodemonderzoeken;
• Huisvest de Huisartsen: verkennend onderzoek;
• Zuidrand: onderzoek naar mogelijkheden aanpassing programmering.

Den Hoorn

• Centrumplan: gemeente en GAMPLUS naderen overeenstemming en bepaling programma: 28 appartementen i.p.v. 13 grondgebonden woningen en 6 startersappartementen;
• Equestrum: renovatie gestart 24 woningen + 8 studentenstudio’s;
• De Kreek: voorbereiding tender en voorbereiding ontmanteling Sterappel;
• Woudselaan:
  • Locatie VolkerWessels : omgevingsvergunning vastgesteld (nog niet onherroepelijk);
  • Pilot Tiny Houses verlengd;
  • Locatie Van Leeuwen omgevingsvergunning in behandeling;
  • Kaswoningen: vergunning verleend, bouw gestart;
  • Kleijweg: bouwplan in voorbereiding.

Toegepaste instrumenten, wetgeving, beleidsdocumenten en samenwerkingsverbanden

• Woonvisie Midden-Delfland 2010-2025
• Woonagenda
• Motie ‘Herijking beleid woningmarkt starters’ (12 november 2019)
• Motie ‘Regionale afspraken woningbouw’ (26 mei 2020)
• Motie 'Afspraken Woningbouw' (8 november 2022)
• Resultaten woonwensenonderzoek jongeren
• Visie Behoud door Ontwikkeling (Vitale Dorpen, 2025)
• Huisvestingsverordening Midden-Delfland 2023
• Gemeentelijk bod voor regionale nieuwe woningmarktafspraken
• Prestatieafspraken met Wonen Midden-Delfland
• Wet maatschappelijke ondersteuning en de voorzieningen die daarop gebaseerd zijn (wonen, zorg en welzijn)
• Bestuurlijke Tafel Wonen (de ambtelijke en bestuurlijke samenwerking in de woningmarktregio Haaglanden)

Uitgaven
Overschrijding Bouw- en woningtoezicht (€ 80.734)
Betreft enerzijds een onderschrijding op automatiseringskosten (€ -31.580) en verschuiving van werkgeverslasten (€ -29.607). Anderzijds een overschrijding op welstand advieskosten (€ 22.769) als ook inhuur personeel en adviezen derden (€ 111.643).

Inkomsten
Onderschrijding Bouw- en woningtoezicht (€ -310.768)
De onderschrijding op dit taakveld wordt veroorzaakt door vertraging van de incidentele bouwleges bij zowel woningbouw als bedrijventerrein.

De gemeente wil een regierol vervullen bij ruimtelijke ontwikkelingen. Het grondbeleid is ondersteunend aan de beleidsvelden Midden-Delfland® 2025 en Vitale Dorpen in 2025.

Gewenst maatschappelijk effect
Het beschikbaar hebben van gronden, tegen (maatschappelijk) acceptabele kosten, voor de doeleinden van andere programma’s.

Het beleidsveld grondzaken heeft een indirecte relatie met Cittaslow. De grondexploitatie is gericht op het realiseren van voorafgaand geformuleerde doelstellingen vanuit andere beleidsvelden. Daarbij zijn de waarden van Cittaslow uitgangspunt, zoals het betrekken van inwoners, een hoogwaardige inrichting van de openbare ruimte, sociale woningbouw en duurzaam bouwen.

Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken
Het volgens planning beschikbaar hebben van gronden voor de doeleinden van andere programma’s, zoals onderwijs en welzijn. De planningen zijn onderdeel van de door het college van B&W vastgestelde projectplannen.

Concrete doelen/acties voor 2023
Ook is het voornemen om in 2023 de Nota Grondbeleid te actualiseren. Het huidige beleid is uit 2019. Input voor de actualisatie is deels afhankelijk van de actualisatie van de woonagenda. Binnen de looptijd van deze meerjarenbegroting willen wij gemiddeld 75 (tot ongeveer 100) woningen per jaar realiseren.

Instrumenten

• Nota Grondbeleid en jaarlijkse herziening grondexploitaties. Onder deze laatste vallen ook de bijbehorende risicoanalyse en het meerjarenprogramma grondexploitaties (ontwikkeling reserve grondexploitaties).
• Deelname aan de gemeenschappelijke regeling Bedrijvenschap Harnaschpolder.

Operationeel doel om het beoogde maatschappelijk effect te bereiken
Het volgens planning beschikbaar hebben van gronden voor de doeleinden van andere programma’s, zoals onderwijs en welzijn. De planningen zijn onderdeel van de door het college van B&W vastgestelde projectplannen. In 2024 heeft de raad de Woonvisie 2024-2030 vastgesteld. Het woningbouwprogramma is vastgesteld in de Woondeal/de Regionale Realisatieagenda. Bij de uitvoering van woningbouwprojecten wordt zo goed mogelijk bij de woonvisie aangesloten.

Instrumenten
- Nota Grondbeleid en jaarlijkse herziening grondexploitaties. Onder deze laatste vallen ook de bijbehorende risicoanalyse en het
meerjarenprogramma grondexploitaties (ontwikkeling Reserve Grondexploitaties).
- Deelname aan de gemeenschappelijke regeling Bedrijvenschap Harnaschpolder.

Met de deelname aan Bedrijvenschap Harnaschpolder wordt onder meer beoogd de werkgelegenheid en de lokale en regionale economie een impuls te geven, een kwalitatieve invulling te geven aan het bedrijventerrein en zorg te dragen voor de beleidsmatige afstemming met de woningbouw in de Harnaschpolder. Verder is de gemeente Midden-Delfland een volwaardig partner bij de ontwikkeling, waarmee een sterke externe oriëntatie vanuit de gemeente Midden-Delfland is gewaarborgd.

Uitgaven en inkomsten

Grondexploitaties

Bij zowel de uitgaven als de inkomsten is de feitelijke uitvoering van grondexploitaties sterk afhankelijk van procedures die doorlopen moeten worden en de momenten waarop kavels grond (kunnen) worden afgenomen. Inhoudelijke wijzigingen in de plannen worden aan de raad voorgelegd middels de jaarlijkse herzieningen van de grondexploitatieberekeningen (grexen). De hierna genoemde grote verschillen betreffen mede daarom vooral verschuivingen van uitgaven en inkomsten in de tijd.

De grootste verschuivingen bij de lasten zijn:

• Keenenburg V Door de gevonden pfas verontreiniging in Keenenburg V fase 2 zijn de kosten voor saneren enorm toegenomen. Daarnaast zijn de sloop- en plankosten, alsook de opbrengsten toegenomen door te kiezen voor het sloop-nieuwbouw, in plaats van renovatie, scenario.
• Ruimte voor Ruimte De plankosten van de grondexploitatie Ruimte voor Ruimte zijn toegenomen door het toenemen van de uurtarieven alsook meer inzet voor de afronding van de Maaslandse dam en aanvullende kosten voor het uitvoeren van diverse onderzoeken voor de Zuidrand.
• Woudselaan De plankosten van de grondexploitatie Woudselaan zijn toegenomen door het toevoegen van diverse nog uit te voeren onderzoeken en aanvullende inzet door het verlengen van de tiny houses.
• Centrum den Hoorn Door de veranderde strategie (niet-onteigenen) zijn de verwervingskosten afgenomen. Hier tegenover staan echter aanvullende plankosten vanwege de complexiteit om te komen tot samenwerking en aanvullende kosten voor saneren, bouw- en woonrijp maken als resultaat van onderhandelingen.

De grootste verschuivingen bij de baten zijn:

· Woudselaan

• opbrengsten zijn opnieuw ingeschat op basis van een globaal ingetekend programma. De opbrengsten zijn op basis van deze nieuwe berekening afgenomen. Tegenover de afname van de opbrengsten staan aanvullende opbrengsten door het verlengen van de looptijd van de tiny houses.

· Centrum den Hoorn Door de veranderende strategie (niet-onteigenen) zijn de opbrengsten voor de gemeente afgenomen.

De grondexploitatie Centrum Maasland wordt dit jaar afgesloten vanwege de niet wenselijkheid van het huidige plan en de grondexploitatie Vastgoedzone heropend vanwege onverwacht nog te ontvangen opbrengsten.

Uitgaven

Onderschrijding (€ 50.141).

Algemene reserve
- De totale onderschrijding op het doorschuiven restant budget Woonvisie bedraagt € 34.014.

Het restant verschil wordt veroorzaakt door een bedrag onder de € 25.000.

Inkomsten

Overschrijding (€ 1.778.234)

Algemene reserve
- De totale onderschrijding op het doorschuifbudget achterstallig werk omgevingswet bedraagt € 35.348.
- De totale onderschrijding op de herontwikkeling gebied Euterpe Maasland bedraagt € 144.320.

Compensatie dividenden en huuropbrengst
- De totale overschrijding door de verliesneming van de grondexploitaties bedraagt € 1.969.640

Het restant verschil wordt veroorzaakt door een bedrag onder de € 25.000.