Programma 7

In de ruimtelijke ordening hebben diverse belangen en ontwikkelingen invloed op de bestaande en toekomstige leefomgeving van inwoners van onze gemeente. Wij willen mede door participatie van onze inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties ruimtelijke projecten tot ontwikkeling brengen. Op deze manier werken wij aan een groter maatschappelijk draagvlak voor ontwikkelingen van bijvoorbeeld woningbouwlocaties en bedrijfsterreinen. Daarnaast biedt het ruimtelijk beleid, dat met name is vastgelegd in de Omgevingsvisie 1.0, handvatten om tot goede belangenafweging te komen. Hierbij gaat het enerzijds om het bereiken en behouden van een veilige, gezonde en duurzame fysieke leefomgeving met omgevingskwaliteit, en anderzijds om het doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen van de fysieke leefomgeving ter vervulling van maatschappelijke behoeften.

Per 1 januari 2024 is de Omgevingswet van kracht geworden, en eveneens de Wet kwaliteitsborging. Het doel van de Omgevingswet is om een goede balans te vinden tussen een veilige en gezonde leefomgeving en een goede kwaliteit van de omgeving. Dit wordt gedaan door de fysieke leefomgeving goed te beheren, te gebruiken en te ontwikkelen om aan maatschappelijke behoeften te voldoen.

De huidige Wet natuurbescherming (Wnb) is opgegaan in de Omgevingswet. Belangrijk doel ervan is bescherming van de soortenrijkdom van planten en dieren, maar ook behoud en beheer van waardevolle landschappen en gebieden. Het instrument Soortenmanagementplan (SMP) is een instrument dat dient als ecologische onderbouwing bij verlenen van een gebiedsgerichte/generieke ontheffing door de provincie. In het SMP worden voorwaarden en maatregelen opgenomen waarmee de staat van instandhouding van (beschermde) soorten wordt geborgd tijdens de uitvoering van eventuele activiteiten gedurende een langere periode, en hoe met de aanwezige (beschermde) soorten en hun leefgebied wordt omgegaan. Een generieke of gebiedsontheffing bespaart op den duur tijd en geld bij eventuele ontwikkelingen, zoals bij verduurzaming van gebouwen. Het SMP ondersteunt en versnelt onder andere het realiseren van de doelstellingen uit het vastgestelde uitvoeringsprogramma Energietransitie.

Water en bodem zijn de komende jaren een belangrijk thema. 'Water en Bodem Sturend’ is door het Rijk en de provincie omarmd als ordeningsprincipe in de ruimtelijke ordening. Aspecten die aandacht zullen moeten krijgen in onze Omgevingsvisie 2.0 zijn onder meer: tegengaan wateroverlast (inclusief waterberging), verhogen grondwaterpeil in veenweidegebieden en tegengaan oxidatie van veen door het scheuren van grasland, mogelijke bescherming nieuwe drinkwaterbronnen, en klimaatbestendigheid van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Het landschap van Midden-Delfland levert een waardevolle bijdrage voor onze gemeente en de regio aan het vasthouden van water in relatie tot bodemdaling, en het voorkomen van wateroverlast in bebouwd gebied. De gemeente Midden-Delfland heeft een belangrijke rol om dit thema samen met regionale partners gestalte te geven in het zogenaamde Verstedelijkingsgebied Zuidelijke Randstad binnen het nationale omgevingsbeleid, en de aanstaande Omgevingsvisie van de provincie.

Cittaslow richt zich op behoud en versterking van de ruimtelijke kwaliteit van de (fysieke) leefomgeving. De Omgevingsvisie 1.0 is hierbij een belangrijk instrument. De visies Midden-Delfland®2025 en Behoud door ontwikkeling kennen eveneens een belangrijke ruimtelijke component. Deze bestaat uit bescherming via het bestemmingsplan, herontwikkeling via een grondexploitatie en aanpak van vervallen of leegstaande locaties.

Concrete acties voor 2025

Evaluatie implementatie Omgevingswet: De verwachting is dat eind 2024 voldoende ervaring opgedaan is om een goede inschatting te kunnen maken van de structurele implicaties die de Omgevingswet heeft op de organisatie, de financiën en personele formatie. Tevens kan besluitvorming over het in 2024 geactualiseerde beleid voor Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) in 2025 invloed hebben op de vereiste personele formatie.

Kostendekkendheid leges: Op basis van een in 2024 uitgevoerd onderzoek naar de kostendekkendheid van de leges onder de Omgevingswet, worden de resultaten van 2025 afgezet tegen de uitkomsten van het onderzoek. Ook binnen de VNG is kostendekkendheid van VTH-taken onderwerp van gesprek, dat samen met diverse belangenpartijen en op interbestuurlijk niveau gevoerd wordt onder meer ten aanzien van mogelijke compensatie vanuit het Rijk voor de nadelige effecten van de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor gemeenten. Monitoring blijft belangrijk voor eventuele verdere compensatie. Daarom roept de VNG alle gemeenten op om deel te nemen aan de Financiële Monitor Omgevingswet. Midden-Delfland heeft zich aangemeld.

Omgevingsvisie 2.0: in de loop van 2025 wordt gestart met het proces om te komen tot de Omgevingsvisie 2.0. De Toekomstvisie 2050 is een belangrijke basis. De dorpsvisies, en het in 2025 op te stellen nieuwe beleid voor economie en toerisme/recreatie vormen bouwstenen voor de Omgevingsvisie 2.0.

Erfgoedbeleid: We ontwikkelen actueel beleid om de cultuurhistorie te handhaven en beleefbaar te maken, dusdanig dat we voldoen aan de aangescherpte criteria van het Interbestuurlijke toezicht van de provincie.

Ruimtelijke omgevingskwaliteit : herzien Welstandsnota Midden-Delfland 2018.

Recreatie: We stellen beleid op voor versterking van toerisme en recreatie in Midden-Delfland en het Bijzonder Provinciaal landschap in het bijzonder. We toetsen initiatieven en ontwikkelingen aan de vraag of deze de toegankelijkheid van het landschap of de functie als groen recreatiegebied bevorderen. Ook toetsen we aan het behoud van historische elementen en gebouwen.

Ecologie en biodiversiteit: Om te voldoen aan de wet en er voor te zorgen dat ontwikkelingen en initiatieven voortvarend en met de juiste maatregelen ter hand genomen kunnen worden, wordt fasegewijs ecologisch beleid voor Midden-Delfland vorm gegeven aan de hand van soortenmagementplannen per nader af te bakenen gebied, zoals de dorpen en het landelijk gebied.

Water en bodem . De kwaliteiten van bodem, ondergrond en waterstructuur worden meer als sturende principes ingezet bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Het gaat hier om het benutten, beschermen en beheren van het bodem- en grondwatersysteem in relatie tot het verantwoord aanbrengen, beheren en afbouwen van functies in de ondergrond. De opgaven met betrekking tot water en bodem vragen samenwerking met alle gebiedspartijen, met name het Hoogheemraadschap.

Spoorverdubbeling: Voor de spoorverdubbeling in ons landschap tussen Schiedam en Delft blijven we ons inzetten voor een vruchtbare samenwerking met betrokken partijen, waaronder Prorail, om uiteindelijk voldoende financiële dragers vanuit Rijk, provincie of regio te genereren om de kwaliteiten van het Bijzonder Provinciaal Landschap te behouden of te versterken. Dit door niet alleen de schade aan het landschap en de barrière werking van het spoor te beperken, maar juist ook een meerwaarde; een ‘plus’ voor het landschap, te creëren.

Instrumenten

• Omgevingsvisie 1.0
• Toekomstvisie 2050
• Midden-Delfland®2025
• Landschapsontwikkelingsperspectief
• Structuurvisie Midden-Delfland 2025 (5 juli 2011)
• Omgevingsbeleidsplan Midden-Delfland (2017)
• Bouwverordening Midden-Delfland 2007
• Welstandsnota Midden-Delfland 2018
• Erfgoedverordening Midden-Delfland 2024 (besluitvorming moet nog plaatsvinden)
• Handleiding Beeldkwaliteit Buitengebied 2016/Beeldkwaliteitsplannen
• Handboek Erfgoed Midden-Delfland
• Verordening kwaliteit vergunningverlening, toezicht en handhaving omgevingsrecht gemeente Midden-Delfland
• Grondbeleid inclusief grondexploitaties
• Aanwijzing Bijzonder Provinciaal Landschap (inclusief visie en uitvoeringsprogramma Gebiedstafel BPL)
• Grondinstrument (onderdeel Duurzaam Boer Blijven)
  

Het doel van de Omgevingsdienst Haaglanden (ODH) is het uitvoeren van de wettelijke milieutaken. Hierbij wordt voldaan aan landelijke kwaliteitscriteria, wordt gezorgd voor specialismevorming op inhoud en wordt een bijdrage geleverd aan een constante en eenduidige taakuitvoering in de regio. Deelname aan deze gemeenschappelijke regeling is opgelegd vanuit de Wet milieubeheer.

Met de deelname aan de gemeenschappelijke regeling archeologie Midden-Delfland heeft als doel op een efficiënte en doelmatige wijze invulling te geven aan de gemeentelijke wettelijke verplichtingen op het gebied van archeologisch onderzoek en het scheppen van de mogelijkheid om vondsten uit opgravingen in een eigen depot onder te brengen. Dit is een zogenaamde ‘lichte’ gemeenschappelijke regeling tussen de gemeenten Delft en Midden-Delfland op basis waarvan de stadsarcheoloog Delft tegen vergoeding de wettelijke taken van een archeoloog in Midden-Delfland mag verrichten.

Wijziging budget 2025 ten opzichte van 2024

Lasten
Ruimtelijke ordening (€ -596.783)
De afname van de lasten op dit taakveld heeft meerdere oorzaken:
Vanuit 2023 zijn restantbudgetten doorgeschoven naar 2024, het betreft centrumplan Schipluiden (€ -100.000), herontwikkeling Hoornbloem (€ -71.800) Euterpe Maasland (€ -22.000) en implementatie Omgevingswet (€ -275.625). Het restant betreft een verschuiving van werkgeverslasten (€ -160.178).

Wij streven naar een evenwichtige woningvoorraad, waarbij het accent per dorp verschilt. Dit beleidsveld heeft een sterke relatie met het sociaal domein (onder andere Wet maatschappelijke ondersteuning, statushouders, voorrangsverklaringen, langer zelfstandig wonen, sociale cohesie en veilige woonomgeving), locatieontwikkeling en ruimtelijke ordening (randvoorwaarden en planning nieuwe woningbouwlocaties).

Bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen volgen we de uitgangspunten en doelstellingen van de Woonvisie 2024-2030. Voor nieuwe projecten geldt dat minimaal 60% van de woningen sociaal en betaalbaar moet zijn, waarvan tenminste 30% sociale woningen zijn. We werken ook aan woningen die geschikt zijn voor ouderen en bijpassende voorzieningen, zoals huisartsenzorg. De verwachte toename van het aantal ouderen maakt dit noodzakelijk. Voor het realiseren van deze woningen werken we samen met zorginstellingen en Wonen Midden-Delfland. We streven ernaar om gemiddeld 50-70 woningen per jaar te realiseren.

Wij nemen onze verantwoordelijkheid voor de opvang en huisvesting van asielzoekers, statushouders en Oekraïense vluchtelingen. De aantallen worden bepaald op regionaal niveau.

Voor het in stand houden van de voorzieningen en daarmee de leefbaarheid in de dorpen in Midden-Delfland is woningbouw van groot belang. De nieuwe potentiële locaties komen aan de orde bij de op te stellen dorpsvisies. Zodoende is er ruimte voor een integrale politiek-bestuurlijke afweging omtrent potentiële woningbouwlocaties, ook voor na 2030.

Kwaliteit van leven en wonen liggen in elkaars verlengde. Vanuit Cittaslow gaat het bij dit beleidsveld om een kwalitatieve inrichting van de woon- en leefomgeving. Het lokale beleid is gericht op de persoonlijke omstandigheden van inwoners en verschillende doelgroepen in de gemeente. Bij de planvorming voor woningbouw zijn duurzaamheid, veiligheid en de bijdrage aan de vitaliteit van de dorpen belangrijke beleidsonderdelen.

Concrete acties voor 2025

Uitvoering geven aan Woonvisie
Wij realiseren gemiddeld 50-70 woningen per jaar en creëren meer betaalbare woningen voor mensen uit onze dorpen.

Samenwerking met Wonen Midden-Delfland
Wij blijven intensief samenwerken met de woningcorporatie Wonen Midden-Delfland en straks (2025) de gefuseerde corporatie. Jaarlijks maken we prestatieafspraken met de corporatie en huurdersverenigingen.

Uitvoering Woningbouwprogramma
In alle drie de dorpen worden woningen aan de voorraad toegevoegd. Ons woningbouwprogramma is vastgelegd in de Regionale Realisatie Agenda (de Woondeal) en door de Provincie Zuid-Holland vastgesteld. Hierin is de realisatie van 474 woningen tot en met 2030 opgenomen. In Den Hoorn worden onder andere woningen opgeleverd aan de Woudselaan. Voor centrum Den Hoorn, De Kreek fase IV, Equestrum en de Hoornbloem worden de woningbouwplannen voortgezet. In Schipluiden zijn er onder andere plannen in voorbereiding voor het toevoegen van woningen in het centrum, Keenenburg V en de Zuidrand. In Maasland worden er woningen opgeleverd in De Houve, de Maaslandse Zoom en op de Maaslandse Dam.

Aandacht voor wonen met zorg
De verwachte toename van het aantal ouderen maakt het noodzakelijk hier passende woningen voor te ontwikkelen. Voor het realiseren van deze woningen werken we samen met zorginstellingen en woningcorporatie.

Maximaal benutten subsidiemogelijkheden voor woningbouw
Rijk en provincie bieden subsidiemogelijkheden aan voor stimulans woningbouwprogrammering. Het gaat hier om bijdragen die een impuls moeten geven aan het versnellen van woningbouw of het bijdragen bij een tekort. Het gaat om regelingen zoals de Vliegende Brigade, de Knelpuntenpot Sociale Woningbouw en de Startbouwimpuls. We bewaken welke projecten hiervoor in aanmerking komen en zorgen voor een tijdige aanvraag.

Instrumenten
- Woonvisie 2024-2030.

- Toekomstvisie 2050

- Omgevingsvisie 1.0
- Visie Behoud door ontwikkeling (Vitale Dorpen 2025)
- Huisvestingsverordening Midden-Delfland 2023
- Regionale Realisatie Agenda: gemeentelijk aandeel in regionale nieuwe woningmarktafspraken
- Prestatieafspraken met Wonen Midden-Delfland
- Wet maatschappelijke ondersteuning en de voorzieningen die daarop gebaseerd zijn (wonen, zorg en welzijn)
- Bestuurlijke Tafel Wonen (de ambtelijke en bestuurlijke samenwerking in de woningmarktregio Haaglanden)
- Anti-speculatiebeleid 2017
- Beleidsnotitie Afkoop Sociale Woningbouw (gekoppeld aan Omgevingsvisie)

Wijziging budget 2025 ten opzichte van 2024

Lasten
Bouw- en woningtoezicht (€ -423.000)
De afname heeft een tweetal oorzaken: Ten eerste is voor 2025 een lager budget benodigd en beschikbaar voor inhuur personeel bouwplantoetsing (€ -260.646). De tweede oorzaak is het gevolg van een verschuiving van werkgeverslasten (€ -155.779).

Baten
Bouw- en woningtoezicht (€ -236.639)
De afname ontstaat volledig vanwege de afname op inkomsten uit leges bouwvergunningen.

De gemeente wil een regierol vervullen bij ruimtelijke ontwikkelingen.
Het grondbeleid is ondersteunend aan de beleidsvelden Midden-Delfland® 2025 en Vitale Dorpen in 2025.

Het beschikbaar hebben van gronden, tegen (maatschappelijk) acceptabele kosten, voor de doeleinden van andere programma’s.

Het beleidsveld grondzaken heeft een indirecte relatie met Cittaslow. De grondexploitatie is gericht op het realiseren van voorafgaand geformuleerde doelstellingen vanuit andere beleidsvelden. Daarbij zijn de waarden van Cittaslow uitgangspunt, zoals het betrekken van inwoners, een hoogwaardige inrichting van de openbare ruimte, sociale woningbouw en duurzaam bouwen.

Het volgens planning beschikbaar hebben van gronden voor de doeleinden van andere programma’s, zoals onderwijs en welzijn. De planningen zijn onderdeel van de door het college van B&W vastgestelde projectplannen.

Concrete acties voor 2025
In 2025 vaststellen van de geactualiseerde Nota Grondbeleid. De Toekomstvisie 2050, de Woonvisie 2024-2030 en de actuele woonagenda zijn Input voor de actualisatie, die tevens wordt afgestemd op de opties van de nieuwe Omgevingswet.

Instrumenten

• Nota Grondbeleid;
• Jaarlijkse herziening grondexploitaties, en bijbehorende risicoanalyse en het meerjarenprogramma grondexploitaties (ontwikkeling reserve grondexploitaties).

De deelname aan Bedrijvenschap Harnaschpolder heeft onder meer als doel de werkgelegenheid en de lokale en regionale economie een impuls te geven, een kwalitatieve invulling te geven aan het bedrijventerrein en zorg te dragen voor de beleidsmatige afstemming met de woningbouw in de Harnaschpolder. Nu de afronding van de bedrijvenlocatie nadert wordt de liquidatie van de stichting voorbereid. Deze zal in 2024 tot een afronding komen.

Wijziging budget 2025 ten opzichte van 2024

De lasten binnen het taakveld grondexploitaties zijn gebaseerd op prognose van werkzaamheden (in-en extern) ten aanzien van de grondexploitaties voor de komende jaren. Deze lasten worden budgettair neutraal verwerkt in de begroting. Het saldo tussen de lasten en baten (€ 1.093.227) betreft de (netto) opbrengst uit erfpacht.

Wijzigingen reserves 2025 ten opzichte van 2024

Baten € -603.362

Uit de algemene reserve worden in 2024 de volgende incidentele onttrekkingen gedaan:
- Doorschuiven grondbeleid € 10.000
- Doorschuiven uren uit het projectbudget Euterpe 2023 € 22.000
- Doorschuiven Omgevingswet restbudget naar 2024. € 175.000
- Doorschuiven budget Hoornbloem (S&D+LWE tezamen). € 52.000
- Doorschuiven restant budget ivm Woonvisie € 40.000
- Doorschuiven WKB budget (omgevingswet) € 56.937
- Doorschuiven uitvoeringsbudget Centrumplan Schipluiden naar 2024. € 100.000
- Doorschuiven Budg. Liquidatie bedrag Harnaschpolder tbv voorz. € 27.000
- Omgevingswet uitvoeringsbudget € 100.625
- Hoornbloem € 19.800