Programma 3

Het leveren van een kwalitatieve bijdrage aan de aanleg, de verbetering en de instandhouding van de boven- en ondergrondse infrastructuur, de leefbaarheid van de woonomgeving en de natuur­ontwikkeling.

Gewenst maatschappelijk effect
Binnen de kaders van wat financieel mogelijk is handhaven van een onderhoudsniveau van de openbare ruimte waarbij inwoners zich prettig voelen.

De inrichting van de openbare ruimte draagt bij aan de beleving van de kwaliteit van de dorpen en het landschap. Cittaslow ondersteunt bewustwording van de inrichting van die ruimte, waarbij rekening wordt gehouden met de directe omgeving. Een historische omgeving vraagt om een ander bestratingsmateriaal en om andere inrichtingselementen dan een nieuwbouwwijk. In het open veenweidegebied wordt rekening gehouden met zichtlijnen en het voorkomen van lichtvervuiling door bijvoorbeeld groene ledverlichting toe te passen. Aandacht voor duurzaamheid door bijvoorbeeld het gebruik van milieuvriendelijke materialen, hergebruik van bestratingsmateriaal en relinen van riolering is bij de inrichting van de openbare ruimte een belangrijk aspect. Ook wordt er bij vervanging van voertuigen voor het beheer en onderhoud van de openbare ruimte zoveel mogelijk ingezet op elektrische voertuigen.

Wegen
Concrete acties voor 2025

• De wegen binnen enkele jaren op het gewenste niveau brengen en houden.
• Klimaatadaptief inrichten van wegen bij nieuwbouw en reconstructies.
• Benutten van meekoppelkansen bij infrastructurele projecten van andere overheden zoals de N468 en de A4.
• Intensiveren van afstemming en samenwerking met het Hoogheemraadschap van Delfland voor wegen op kades.
• Intensiveren van integrale aanpak wegen en nutsvoorzieningen.
• Optimaliseren van vegen en onkruidbestrijding in afstemming met groenbeheer.
• Beheer van wegmeubilair, markering en bebording volgens het nieuwe beheerplan.
• Opstellen van beheernotitie onkruidbestrijding en vegen.
• Opstellen van beheernotitie halfverharding.
• Actualiseren van gemeentelijke regelgeving kabels en leidingen.
• Vaststellen geactualiseerde en gedigitaliseerde wegenlegger.

Instrumenten

• Wegenbeheerplan 2025-2029. Vaststelling staat gepland in 2024.
• Gladheidsbestrijdingsplan
• Wegenlegger
• Beheerplan wegmeubilair 2024-2028 (inclusief bebording en markering). Vaststelling staat gepland in 2024.

Civiele kunstwerken
Concrete acties voor 2025

• Preventief onderhoud aan beweegbare bruggen.
• Correctief onderhoud civiele kunstwerken.
• Benutten van meekoppelkansen bij infrastructurele projecten van andere overheden, zoals de N468.

Instrumenten

• Beheerplan bruggen 2024-2028. Vaststelling staat gepland in 2024.

Openbare verlichting
Concrete acties voor 2025

• Vervangen van afgeschreven armaturen en verbeteren van de lichttechnische kwaliteit.
• Gebruik maken van dimmers, Telemanagement units en (groene) ledverlichting.
• Verlichten van achterpaden (sociale veiligheid).

Instrumenten

• Keuzenotitie openbare verlichting 2025-2029. Vaststelling staat gepland eind 2024/begin 2025.

Wijziging budget 2025 ten opzichte van 2024

Lasten
Wegen, kunstwerken en openbare verlichting (€ -1.193.303 )
Er zijn doorgeschoven budgetten van 2023 naar 2024, betreft de 0-beurt meubilair (€ -500.000), asfalteringswerkzaamheden (€ -227.562), ingroeivariant kwaliteitsimpuls (€ -150.000) en het opstellen beheerplannen (€ -15.000). Hiernaast is er in 2024 budget opgenomen voor het centrumplan Den Hoorn (€ -159.000). Het restant zit in lagere kapitaallasten.

Binnenhavens en waterwegen (€ -161.271)
De afname ontstaat hoofdzakelijk vanwege een in 2023 naar 2024 doorgeschoven budget voor het beheerplan baggerwerkzaamheden (€ -100.000). Hiernaast is er een daling van de kapitaallasten (€ -70.964).

Baten
Wegen, kunstwerken en openbare verlichting (€ 71.200)
De toename aan inkomsten is vanwege een incidentele bijdrage van de Provincie voor de N468 (€ -69.700) in 2025.

Groen
Concrete acties voor 2025

• Ondersteunen van bewonersinitiatieven voor vergroening van de wijken.
• Klimaatadaptieve inrichting realiseren met meer groen.
• Uitvoeren van ecologisch plus groenbeheer met eigen groendienst.
• Uitbreiden van ecologisch bermbeheer.
• Kwaliteitsimpuls groen Harnaschpolder.
• Actualiseren van groenbeleidsplan.
• Optimaliseren van afstemming groenbeheer en onkruidbestrijding op verharding en vegen.

Instrumenten

• Groenbeleidsplan Midden-Delfland

Begraafplaatsen
Concrete acties voor 2025

• Actualiseren van beheersverordening gemeentelijke begraafplaatsen.
• Opstellen van beheerplan begraafplaatsen.
• In stand houden van het huidige kwaliteitsniveau van de begraafplaatsen

Instrumenten

• Beheersverordening gemeentelijke begraafplaatsen 2009

Wijziging budget 2025 ten opzichte van 2024

Lasten
Begraafplaatsen (€ -45.996)
Budget voor begraafplaatsen is in 2025 naar werkelijke benutting afgeraamd (€ -28.200). Hiernaast was er in 2024 een incidenteel hoger budget voor het onderhoud van de begraafplaats (€ -20.000).

Speelplaatsen
Concrete acties voor 2025

• Meer aandacht voor natuurlijk spelen en spelen in het groen bij herinrichting van speelplaatsen;
• Vergroenen van verharde (grijze) speelplaatsen;
• Bij speelplaatsen die weinig gebruikt worden niet opnieuw speeltoestellen plaatsen, maar wel de speelruimte behouden en speelaanleidingen toevoegen;
• Actualiseren Nota spelen.

Instrumenten

• Nota spelen

Wijziging budget 2025 ten opzichte van 2024

Lasten
Speelvoorzieningen (€ 26.218)
De toename op dit taakveld komt met name door een verschuiving van werkgeverslasten (€ 53.110) en lagere kapitaallasten (€ -28.577).

Het hoofddoel van het verkeersbeleid blijft het terugdringen van de overlast van het gemotoriseerde verkeer in de dorpen. Dit doen we via drie routes:

• het actief ontmoedigen van het gebruik van de wegen in Midden-Delfland voor doorgaand verkeer;
• het verbeteren van de alternatieve vervoersmogelijkheden, zoals openbaar vervoer, fiets en wandelen;
• verduurzamen van het wagenpark door het aanleggen en faciliteren van oplaadpunten voor elektrische voertuigen.

Verder blijft het verkeersbeleid van de gemeente erop gericht om:

• de veiligheid voor alle verkeersdeelnemers te verbeteren, met een extra prioriteit voor schoolroutes;
• de recreatiemogelijkheden in Midden-Delfland te vergroten door het verbeteren van fiets- en wandelverbindingen.

Gewenst maatschappelijk effect
Het verbeteren van de verkeersveiligheid en het optimaliseren van de verkeersafwikkeling.

Het stimuleren van alternatieve vervoersmethoden vloeit voort uit de uitgangspunten van Cittaslow. Binnen de dorpen wordt rekening gehouden met veilige routes voor fietsers en voetgangers. Fietsroutes zijn beschikbaar voor recreatie en woon-werkverkeer. Binnen de MRDH is een actieve inzet om voor fietsverkeer metropolitane fietsroutes te creëren.

Concrete acties voor 2025

• In stand houden van het huidige niveau van het openbaar vervoer in Midden-Delfland.
• Belang van onze gemeente inbrengen in infrastructurele projecten van het rijk en de provincie.
• Aanpassen van de parkeersituatie en verkeerscirculatie in het centrum van Den Hoorn.
• Terugdringen van doorgaand verkeer door de dorpen.
• Mobiliseren van bedrijven tot duurzame mobiliteit.
• Opstellen van de visie verkeersveiligheid.
• Vergroten van de verkeersveiligheid bij herinrichting van wegen.
• Veilig inrichten van schoolzones.

Instrumenten

• Verkeersplan Den Hoorn 2016
• Nota parkeernormen Midden-Delfland 2020
• Beleid laadinfrastructuur 2022
• Routestructuurplan (Recreatieschap Midden-Delfland)
• Structuurschets Harnaschpolder e.o. 2002
• Bestuurlijke overeenkomst IODS
• Uitvoeringsagenda Bereikbaarheid MRDH 2016-2025
• Regionaal Investeringsprogramma
• Regionale aanbesteding laadinfrastructuur
• Strategisch Plan Verkeersveiligheid
  

Wijziging budget 2025 ten opzichte van 2024

Lasten
Verkeer en vervoer (€ -102.524)
In 2024 is er vanuit 2023 een doorgeschoven budget geweest voor verkeersmaatregelen (€ -35.000). Daarnaast is er een afname van de kapitaallasten (€ -21.000). Het restant is een verschuiving van werkgeverslasten (€ -48.982)

Het versterken en behouden van een duurzame, veilige, gezonde en aangename leefomgeving voor inwoners en bezoekers gebaseerd op de uitvoering van de Wet milieubeheer, de waarden van Cittaslow en de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties (Global Goals).

Het realiseren en in stand houden van een veilige, gezonde en aangename leefomgeving en bijdragen aan een duurzaam Midden-Delfland, door duurzame ontwikkeling. Een duurzame ontwikkeling van de fysieke leefomgeving is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van huidige generaties zonder daarmee de mogelijkheden voor de toekomstige generaties in gevaar te brengen ook in hun behoeften te voorzien (VN-commissie Brundtland, 1987).

• Bodem: Met het vaststellen van de bodemfunctiekaart is gekozen voor het principe dat de bodem in Midden-Delfland niet vuiler mag worden.
• Geluid: Voldoen aan de wettelijke verplichtingen voor omgevingslawaai en geluid belaste bedrijven, en voorkomen van nieuwe overlast gevende activiteiten.
• Omgevingsveiligheid : Binnen de mogelijkheden, situaties voorkomen die kunnen leiden tot een verhoogd veiligheidsrisico. Risicovolle bedrijven en activiteiten weren uit woonomgeving en waar nodig verplaatsten. Voorbereid blijven op risico’s. Structurele borging van omgevingsveiligheid in beleid ruimtelijke ordening en milieu.
• Klimaatadaptatie: De doelstelling is een klimaatbestendige en water robuuste inrichting van de leefomgeving in 2050. Daarvoor zijn maatregelen nodig om nadelige gevolgen van wateroverlast, droogte (met kans op versnelde bodemdaling), overstromingen en hittestress tegen te gaan.
• Klimaatmitigatie: In de Transitievisie warmte (2021) is als doel gesteld om in 2050 een Co2-neutrale gemeente te zijn. Ons streven is om in 2030 de transitie naar definitieve fossielvrije alternatieven mogelijk te maken. Het meerjarig uitvoeringsprogramma verduurzaming koopwoningen Midden-Delfland 2023 -2026 draagt bij aan de doelstelling van het Nationaal Isolatieprogramma om slecht geïsoleerde woningen versneld te isoleren en daarbij ondersteuning te bieden aan de doelgroepen die dat het hardst nodig hebben. Het programma draagt direct bij aan de gemeentelijke doelstelling om inwoners te helpen met energiebesparing, energiearmoede te bestrijden en energie- en CO2-neutraal te zijn in 2050.
• Water en bodem: Voorkomen van emissies van bestrijdingsmiddelen en meststoffen vanuit de glastuinbouw naar het oppervlaktewater. Kwaliteiten van bodem, ondergrond en grondwater beter meewegen en richtinggevend laten zijn bij het oplossen van maatschappelijke opgaven en keuzes in de ruimtelijke ordening, in samenwerking met relevante partijen.

Duurzaamheid is één van de basisprincipes van Cittaslow. Hierbij gaat het om de regelgeving op deze terreinen en zorgen voor bewustwording, zodat inwoners en bedrijven meer maatregelen treffen dan wettelijk voorgeschreven. Hierdoor zijn inwoners en bezoekers zich er meer bewust van dat zij zich bevinden in een groen landschap van hoge kwaliteit.

Maatregelen om minder energie te gebruiken en meer duurzame energiebronnen te gebruiken sluiten nauw aan bij Cittaslow. Bijvoorbeeld de onderdelen die betrekking hebben op klimaatadaptatie en klimaatmitigatie.

Afvalbeleid is een ander onderdeel dat binnen dit beleidsveld en Cittaslow belangrijk is. Cittaslow roept op tot voorkomen van verspilling, preventie op het ontstaan van afval en bij het ontstaan van afval dit zoveel mogelijk gescheiden te verwerken.

De gemeentelijke verplichtingen (en daarmee onze doelen) die voortkomen uit wet- en regelgeving en beleid zijn uitgewerkt in operationele plannen en (toetsings)kaarten. Per beleidsveld zijn operationele doelen vastgesteld en kosten inzichtelijk gemaakt. De bestaande plannen en kaarten hebben betrekking op de volgende milieu gerelateerde thema’s:

• Riolering
• Afval en circulaire economie
• Handhaving, toezicht en vergunningverlening
• Bodem
• Geluid (Geluidsactieplan/Geluidskaart) en stiltebeleid
• Luchtkwaliteit
• Externe Veiligheid
• Klimaat, energie en warmte
• Water
• Groen en natuur

Concrete acties voor 2025

Handhaving en vergunningverlening
De milieubelastende activiteiten worden door Omgevingsdienst Haaglanden (ODH) getoetst aan en gecontroleerd op de van toepassing zijnde wet- en regelgeving. De ODH doet dit vooral op basis van een jaarlijks door het college vast te stellen uitvoeringsplan.

Bodem
Per 2024 is met de inwerkingtreding van de Omgevingswet een deel van de bodemtaken van de provincie overgedragen aan gemeenten. De ODH voert deze taken namens de gemeente uit .

Geluid

Ondersteunen van het provinciale beleid voor stiltegebieden en hier rekening mee houden in de vergunningverlening. Uitvoeren van Actieplan Geluid 2024-2029 en Saneringsprogramma Geluid.

Luchtkwaliteit
Onder de Omgevingswet wordt de luchtkwaliteit jaarlijks gemonitord in aandachtsgebieden van stikstofoxide en fijnstof. Omdat de gemeente Midden-Delfland in een aandachtsgebied ligt, monitoren wij jaarlijks de luchtkwaliteit langs relevante gemeentelijke wegen. Bij nieuwe planontwikkelingen nemen wij het aspect luchtkwaliteit mee. Wij ondersteunen regionale plannen die de luchtkwaliteit verbeteren.

Externe Veiligheid/Omgevingsveiligheid
Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet is het begrip Externe Veiligheid vervangen door het begrip Omgevingsveiligheid.
Bij omgevingsveiligheid gaat het onder meer om risico's van het gebruik en transport van gevaarlijke stoffen, veiligheid van milieubelastende activiteiten en veiligheid van zich snel ontwikkelende technieken. Daarnaast worden aandachtsgebieden en voorschriftgebieden geïntroduceerd om de omgevingsveiligheid te beheersen.

Klimaatadaptatie
Maatregelen om nadelige gevolgen van wateroverlast, droogte (met kans op versnelde bodemdaling), overstromingen en hittestress tegen te gaan, die voortkomen uit de Strategie Klimaatadaptatie Midden-Delfland 2021-2026 en de uitwerking ervan in een uitvoeringsprogramma.

Klimaatmitigatie
Het Warmteprogramma (voorheen Transitievisie Warmte) wordt elke 5 jaar herzien. Dit programma omvat een plan voor verduurzaming van wijken, inclusief duurzame warmte-alternatieven voor prioritaire gebieden. Eind 2025 wordt de geactualiseerde versie aangeboden aan de raad. Uitvoering geven aan het meerjarig uitvoeringsprogramma (MJUP) verduurzaming koopwoningen Midden-Delfland 2023 -2026.

Toezicht energie label C kantoren
Uitvoering geven aan toezicht op de energielabel C verplichting bij kantoren. Deze taak is als 'plustaak' ondergebracht bij de ODH.

Water:

In het kader van het afsprakenkader Emissieloze Kas 2027 wordt samen met andere glastuinbouwgemeenten, waterschappen en de glastuinbouwsector gewerkt aan het voorkomen van emissies van bestrijdingsmiddelen en meststoffen vanuit de glastuinbouw naar het oppervlaktewater.

Onder leiding van het Hoogheemraadschap van Delfland wordt samen met ODH en andere gemeenten gewerkt aan de maatregelen ten behoeve van de (chemische en ecologische) doelstellingen van de Europese Kaderrichtlijn Water in 2027. Betreft tevens verbeteren biodiversiteit op kades en langs oevers.

Groen/natuur
Waar mogelijk ecologisch beheer van wegkanten en oevers vanuit het gemeentelijk beheer en in samenwerking met de Coöperatie Coöperatief Beheer Groengebieden Midden-Delfland u.a.. Tevens wordt fasegewijs op basis van inventarisaties ecologisch beleid voor Midden-Delfland vorm gegeven aan de hand van zgn. soortenmanagementplannen (zie ook: programma 7, beleidsveld ruimtelijke ordening).

Instrumenten

• Wet Milieubeheer
• Omgevingswet
• Regionaal bodembeleid Zuid-Holland (tot gedeeltelijke taakoverheveling naar gemeente)
• Omgevingsvisie Provincie Zuid-Holland
• Stiltebeleid Provincie Zuid-Holland
• Actieplan Geluid 2024-2029
• Saneringsprogramma Geluid
• Bodemkwaliteitskaart bedrijfsterrein Harnaschpolder
• Bodemfunctiekaart gemeente Midden-Delfland
• Strategie Klimaatadaptatie Midden-Delfland 2021-2026
• Regionale Energiestrategie MRDH (RES)
• Regionale energieloket
• Uitvoeringsplan Transitievisie Warmte
• Omgevingsvisie 1.0
• Regelgeving bruidsschat Omgevingswet
• Geurverordening Midden-Delfland 2009/geurhinderbeleid
• Gebiedsvisie Midden-Delfland®2025 en visie Behoud door Ontwikkeling (Vitale Dorpen in Midden-Delfland 2025)
• LOP Midden-Delfland®2025
• Toekomstvisie 2050

Met de deelname aan Regionaal Reinigingsbedrijf Avalex wordt beoogd op een efficiënte en doelmatige wijze invulling te geven aan de wettelijke verplichtingen op het gebied van afvalinzameling.

Het doel van de Omgevingsdienst Haaglanden (ODH) is het uitvoeren van de wettelijke milieutaken. Hierbij wordt voldaan aan landelijke kwaliteitscriteria, wordt gezorgd voor specialismevorming op inhoud en wordt een bijdrage geleverd aan een constante en eenduidige taakuitvoering in de regio. Deelname aan deze gemeenschappelijke regeling is opgelegd vanuit de Wet milieubeheer.

De gemeente neemt deel aan de Coöperatie coöperatief Beheer Groengebieden Midden-Delfland U.A. Primaire doelstelling van deelname aan de coöperatieve vereniging is het creëren van een efficiënte en beleidsarme organisatie voor het beheer van recreatieve groengebieden.

Wijziging budget 2025 ten opzichte van 2024

Lasten
Afvalinzameling en verwerking (€ 308.861)
De toename komt voornamelijk vanwege de stijging van de inzamelingskosten (€ 236.225). Hiernaast was er in 2024 voor het laatst een bijdrage aan de sportvereniging begroot opgenomen (€ -25.000). In 2025 is een storting in de egalisatievoorziening benodigd (€ 65.000) Het restant betreft een verschuiving van werkgeverslasten (€ 27.690).

Riolering (€ -38.531)
Deze afname heeft verschillende oorzaken: Er zijn hogere kapitaallasten begroot in 2025 (€ 98.964). Vanuit 2023 is er bij de jaarrekening een restantbudget voor klimaatadaptatie doorgeschoven (€ -168.000). Het restant betreft een verschuiving van werkgeverslasten (€ 40.529).

Milieubeheer (€ -70.897)
Deze afname heeft eveneens verschillende oorzaken: een incidenteel extra budget in 2024 voor actualisering van het warmte programma (€ - 50.000) en een bij de jaarrekening doorgeschoven budget voor het actieplan geluid (€ -30.000) Daarnaast is er in 2025 extra budget opgenomen voor een soortenmanagementplan ecologiebeleid (€ 45.000). Het restant betreft een verschuiving van werkgeverslasten (€ -25.074).

Baten
Afvalinzameling en verwerking (€ 295.243)
Een stijging van de inzamelingskosten is de voornaamste oorzaak van de benodigde stijging afvalstoffenheffing (€ 182.473). Hiernaast een onttrekking aan de egalisatievoorziening (€ 104.827).

Riolering (€ 106.456)
Deze toename van de baten betreft voornamelijk een stijging van de onttrekking aan de voorziening (€ 94.750).

Wijzigingen reserves 2025 ten opzichte van 2024

Baten - € 1.232.674

Uit de algemene reserve worden in 2024 de volgende incidentele onttrekkingen gedaan:
- Instandhouding skateroutenetwerk (10 jr t/m 2024) € 10.665
- Compensatieregeling verenigingen € 25.000
- Doorschuiven thema geluid € 30.000
- Doorschuiven Label C € 25.000
- Doorschuiven 0-beurt meubilair € 150.000
- Doorschuiven 0-beurt borden € 300.000
- Doorschuiven 0-beurt markeringen € 50.000
- Doorschuiven Ingroeivariant kwaliteitsimpuls onderhoud kapitaalgoederen € 150.000
- Doorschuiven Budget voor opstellen beheerplannen doorschuiven 2024 € 15.000
- Doorschuiven Diverse verkeersmaatregelen vindt plaats in 2024. € 35.000
- Doorschuiven de baggerwerkzaamheden planmatig uitgevoerd. € 100.000
- Asfalteringswerkzaamheden. € 227.562

Uit de reserve investeringsprogramma wordt in 2024 de volgende incidentele onttrekking gedaan:
- Herinrichting centrum Den Hoorn € 159.000

Uit de reserve onderhoud kapitaalgoederen wordt in 2024 de volgende incidentele onttrekking gedaan:
- Kapitaalgoederen kwaliteitsimpuls € 180.000

Uit de algemene reserve worden in 2025 de volgende incidentele onttrekkingen gedaan:
- Storting in de voorziening afvalstoffenheffing € 65.000

Uit de reserve onderhoud kapitaalgoederen wordt in 2025 de volgende incidentele onttrekking gedaan:
- Kapitaalgoederen kwaliteitsimpuls € 160.000